Bir Mizaç Özelliği Olarak Olumsuz Duygulanımın Anne-Çocuk İlişkisine Etkisi: Anne Öz-Yeterliğinin Aracı Rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı çocuğun zor mizacının anne ile ilişkisine etkisi ve bu etkide annenin ebeveyn öz-yeterliğinin aracı rolünü incelemektir. Bu amaç doğrultusunda 3-6 yaş arası çocuğu olan 327 anne ile gönüllülük esasıyla çalışılmıştır. Araştırmada ailelerin bilgilerini elde etmek amacıyla Demografik Bilgi Formu, annenin çocuğuna dair mizaç algısını ölçmek amacıyla Çocuk Davranış Listesi Kısa Formu, annenin depresyonunu ölçmek amacıyla Beck Depresyon Ölçeği, annenin ebeveynliğe dair öz-yeterliliğini ölçmek amacıyla Anneler İçin Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği, anne-çocuk ilişkisinin niteliğini ölçmek amacıyla Çocuk Anababa İlişki Ölçeği kullanılmıştır. Veri düzenlemesinin ardından sosyodemografik verilerin anne-çocuk ilişkisine etkisini incelemek amacıyla Korelasyon Analizi, Bağımsız Örneklem t Testi ve Kruskal-Wallis testi; hipotezlerin test edilmesi için ise Regresyon Analizi ve Sobel Testi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre çocuğun zor mizaç özellikleri anne-çocuk ilişkisini, azalan tepki/sakinleşme ve kızgınlık/düş kırıklığı mizaç özellikleri annenin öz-yeterliliğini yordamaktadır. Korku, mutsuzluk ve rahatsızlık mizaç özellikleri ile annenin öz-yeterliği arasında ilişki bulunamamıştır. Annenin öz-yeterliğinin çocuk ile ilişkisinin niteliğini yordadığı gözlemlenmiştir. Anne öz-yeterliğinin, azalan tepki/sakinleşme ve kızgınlık/düş kırıklığı mizaç özellikleri ile anne çocuk ilişkisi arasında aracılık rolü aldığı görülmüştür. Analiz sonunda elde edilen bulgular yorumlanmış ve klinik doğurguları tartışılmıştır.

The aim of this study is to investigate the effect of child’s difficult temperament on mother-child relationship and mediatior role of maternal self-efficacy on this effect. 327 mothers who have children between 3 to 6 years old voluntarily participated this study. Demographic forms are used to gain information about mothers and family, Child Behavior Checklist Short Form is used to measure mother’s perception of temperament, Beck Depression Inventory is used to measure mother’s depression, Parental Self-efficacy Scale is used to measure maternal self-efficacy and Child Parent Relationship Scale is used to measure quality of mother-child relationship. After data cleaning, correlation analysis, independent sample t-test and Kruskal-Wallis test are conducted to see if socio-demographic variables affect negative mother-child relationship; Regression Analysis, Correlation Analysis and Sobel Test are conducted for hypothesis testing. Results showed that difficult temperament characteristics predicted negative mother-child relationship; only two temperamental characteristics, namely, Anger/Frustration and Falling Reactivity/Soothability predicted maternal self-efficacy. According to results, maternal self-efficacy predicted mother-child relationship. Results suggest that maternal self-efficacy has a mediating role between two negative temperamental characteristics, Anger/Frustration Falling and Reactivity/Soothability, and the mother-child relationship.