Eyleyicilik-Toplulukçuluk Envanteri’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Eyleyicilik ve toplulukçuluk insan varoluşundaki ikilik olarak açıklanmaktadır. Bu ikilik değerlendirmesine göre eyleyici bireyler başarma, bir konuda uzmanlaşma ve diğer bireylerden bağımsızlaşma eğilimindeyken, toplulukçu bireyler insanlarla bir olma, içinde bulundukları toplulukla bütünleşme ve o topluluğun kurallarına uygun davranma eğilimindedir. Eyleyicilik ve toplulukçuluk eğilimleri kişilik psikolojisi ve sosyal psikolojide yer alan pek çok psikolojik süreçle ilişkilendirilmiştir. Bu araştırmada da bireylerin eyleyici ve toplulukçu eğilimlerini belirlemek amacıyla Abele ve diğerleri (2016) tarafından geliştirilen Eyleyicilik-Toplulukçuluk Envanteri’nin Türkçeye uyarlanması amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda dört ayrı çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk çalışmada envanterin dilsel geçerliği üç uzmanın görüşüne dayalı olarak incelenmiştir. İkinci çalışmada 18-35 yaş aralığında 275 kadın, 120 erkek olmak üzere toplam 395 üniversite öğrencisinden elde edilen verilerle yapı geçerliğinin incelenmesi amacıyla doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda bu çalışmada iç tutarlılığın incelenmesi amacıyla Cronbach alpha katsayısı ve maddelerin analiz edilmesi amacıyla madde-toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Üçüncü çalışmada envanterin uyum geçerliği ilk alt çalışmada Kendine Saygı Ölçeği (Bogenç, 1998; 2017) ve İlişkisel-Bireyci Toplulukçu Benlik Ölçeği (Ercan, 2011) (N=111), ikinci alt çalışmada Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (Bacanlı vd., 2009) (N=117), üçüncü alt çalışmada Bem Cinsiyet Rolleri Envanteri Kısa Formu (Özkan ve Lajunen, 2005) (N=167) kullanılarak sınanmış ve beklendik biçimde anlamlı ilişkiler elde edilmiştir. Son çalışmada ise envanter 70 üniversite öğrencisine iki hafta arayla uygulanarak zamana karşı değişmezliği değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Eyleyicilik-Toplulukçuluk Envanteri’nin 20 madde ve dört boyuttan oluşan orijinal versiyonuyla aynı biçimde üniversite öğrencilerinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu görülmüştür.

Agency and communion are explained as human existence's duality. According to this duality agentic individuals tend to succeed, specialize in a subject, and become independent from others while communal individuals tend to be with people, integrate with the community in which they live, and follow the rules of that community. Many psychological processes in personality psychology and social psychology have been linked to agency and communion. This study performed to adapt the Agency-Community Inventory developed by Abele et al. (2016) into Turkish to determine individuals' agentic and communal traits. Four different studies were conducted in line with the aim of the research. In the first study, the linguistic validity of the inventory was examined based on the opinions of three experts. In the second study, confirmatory factor analysis was conducted to test the construct validity of data collected from 395 university students, 275 female, and 120 male, aged 18 to 35. In the third study, to examine the concurrent validity of the inventory was in the first sub-study Self-Esteem Scale (Bogenç, 1998; 2017) and the Relational, Individual, Collective Self-Aspect Scale (Ercan, 2011) (N=111), in the second sub-study the Adjective-Based Personality Scale (Bacanlı et al., 2009) (N=117), and in the third sub-study Bem Gender Roles Inventory Short Form (Özkan and Lajunen, 2005) (N=167) were used and significant relationships were found as expected. In the last study, the inventory was administered to 70 university students at two-week intervals to evaluate test-retest reliability. As a result of the research, it was seen that Agency-Communion Inventory is a valid and reliable measurement tool that can be used to determine agentic and communal traits of university students in the same way as the original version consisting of 20 items and four dimensions.