Ortaokul Öğrencilerinde Akran İlişkileri ile Algılanan Anne ve Baba Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma ortaokul öğrencilerinin akran ilişkileri ile algıladıkları anne ve baba davranışları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nicel araştırma yöntemleri içinde yer alan ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2021-2022 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Başakşehir ilçesinde öğrenim görmekte olan 316’sı kız; 305’i erkek olmak üzere 7. ve 8. sınıf ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Akran İlişkileri Ölçeği, Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Analizlerde akran ilişkilerinin algılanan anne ve babalık davranışlarıyla ilişkisi ve akran ilişkileri ile algılanan anne-baba davranışlarının cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, kardeş sayısı ve anne-baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişkiler Spearman Korelasyon Katsayısı, demografik değişkenlerin etkisinin sınanması ise Mann Whitney-U Testi ve Kruskal Wallis-H analizleri ile gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda akran ilişkileri ölçeği alt boyutlarından kendini açma düzeyinin kız öğrencilerde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Erkeklerin anneden algıladıkları davranışsal denetim düzeyinin kızlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Erkeklerin hem genel algılanan babalık düzeylerinin hem de davranışsal denetim ve özerklik alt boyutlarının kızlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sınıf düzeyleri yükseldikçe öğrencilerin genel akran ilişkileri düzeyleri ve sadakat alt boyutu puanları yükselmiştir. Akran ilişkileri genelinde 14 yaşında olan öğrencilerin 12-13 yaşında olan öğrencilere göre daha yüksek puanlar aldığı tespit edilmiştir. İlkokul mezunu anneye sahip öğrencilerin davranışsal denetim puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Algılanan anne ve baba davranış puanlarıyla akran ilişkilerinin “Bağlılık” alt boyutu pozitif; “Güven ve özdeşim” alt boyutu ile hem anne hem de baba “Duyarlık, Davranışsal denetim ve Özerklik” boyutları arasında pozitif; “Kendini açma” alt boyutu ile algılanan baba “Psikolojik kontrol” alt boyutu arasında negatif ilişki olduğu bulunmuştur. “Kendini açma” alt boyutu ile algılanan anne davranış puanları arasında ilişkinin bulunmadığı görülmüştür. “Sadakat” alt boyutu ile hem anne hem de babadan algılanan “Psikolojik kontrol ve Duyarlık” alt boyutları arasında negatif ilişkinin olduğu bulunmuştur.

This research aims to examine the relationship between secondary school students' peer relationships and their perceived mother and father behaviors. The research was carried out using the relational screening model, which is one of the quantitative research methods. The sample of the research consists of 316 girls studying in Başakşehir district of Istanbul in the 2021-2022 academic year; It consists of 7th and 8th grade secondary school students, 305 of whom are boys. Peer Relationship Scale, Leuven Perceived Parenthood Scale and Personal Information Form were used to collect data. In the analyzes, it was examined whether the relationship between peer relations and perceived parenting behaviors, and whether there was a significant difference between peer relations and perceived parental behaviors according to gender, age, grade level, number of siblings and education level of parents. The relations between the variables of the study were carried out with the Spearman Correlation Coefficient, and the effects of demographic variables were tested with the Mann Whitney-U Test and Kruskal Wallis-H analysis. As a result of the analysis, it was determined that the level of self-disclosure, one of the sub-dimensions of the peer relations scale, was higher in female students. It has been determined that the level of behavioral control perceived by the boys from the mother is higher than the girls. It was determined that both the general perceived paternity levels and the behavioral control and autonomy sub-dimensions of the boys were higher than the girls. As the grade levels increased, the general peer relations levels and loyalty sub-dimension scores of the students increased. It has been determined that students who are 14 years old in peer relations have higher scores than students who are 12-13 years old. It has been determined that the behavioral control scores of the students who have mothers who are primary school graduates are higher. Perceived mother and father behavior scores and “Commitment” sub-dimension of peer relations were positive; There was a positive relationship between the "Trust and identification" sub-dimension and the "Sensitivity, Behavioral Control and Autonomy" dimensions of both parents; It was found that there was a negative relationship between the "self-disclosure" sub-dimension and the perceived father "Psychological control" sub-dimension. It was observed that there was no relationship between the "self-disclosure" sub-dimension and the perceived maternal behavior scores. It was found that there was a negative relationship between the "Loyalty" sub-dimension and the "Psychological Control and Sensitivity" sub-dimensions perceived from both parents.