Edirne Kaleiçi’ndeki Sivil Mimarlık Örnekleri ve İlhan Koman Evi Restorasyon Önerisi

Abstract

Bu tez çalışmasında, Edirne Kaleiçi’ndeki sivil mimarlık örnekleri incelenmiş, Maarif Caddesi ve Türk Ocağı Caddesi ile Gazeteci Mehmet Karagöz Sokağın çevrelediği İlhan Koman Evi ele alınmıştır. Bu tezin temel amacı, söz konusu yapının günümüzdeki durumunun ortaya konması, yapının inşa edildiği dönemden günümüze değin geçirmiş olduğu değişimlerin bilgi-belge ışığında tespit edilmesi ve yapının bilimsel ilkeler çerçevesinde tarihsel süreç içerisinde geçirmiş olduğu dönüşümler dikkate alınarak yeni işlevi doğrultusunda hazırlanan restorasyon projesi ile yapının kültür varlığı olarak geleceğe aktarılmasıdır. Edirne Kaleiçi’nde 1905 yılında Edirne Büyük Yangını’ndan (Harik-i Kebir) sonra 1908 yılında Dr. Dimsa tarafından Rum mimar ve ressamlarına yaptırılan yapı muayeneli doktor evi olarak tasarlanmış, daha sonra İlhan Koman’ın babası Fuat Koman tarafından da muayeneli doktor evi olarak kullanılmaya devam etmiştir. 1990 yılında alınan kamulaştırma kararı ile Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu binası olarak hizmet etmeye başlamış ve günümüzde EKVKBK hizmet binası olarak kullanılmaktadır. Hazırlanan tez yedi bölümden oluşmaktadır. Tezin ilk bölümünde amaç, kapsam ve yöntemden bahsedilmektedir. İkinci bölümde Edirne’nin coğrafi konumu, Edirne’nin tarihsel gelişimi, yapının içinde yer aldığı Kaleiçi bölgesi ve yapının yakın çevresinin analizi ele alınmıştır. Üçüncü bölümde eklektik bir yapı olan İlhan Koman Evi’nin mimari ve sanatsal üslubu ve koruma kavramı incelenmiştir. Dördüncü bölümde yapının tarihi ve yasal durumundan, konumu ve çevresel özelliklerinden bahsedilmiş; yapının plan özellikleri ve cepheleri, yapım teknikleri, malzeme özellikleri, mimari ve süsleme öğeleri incelenmiş; yapıdaki bozulma ve nedenleri araştırılmıştır. Beşinci bölümde restitüsyon sorunları tespit edilmiş, güvenirlilik analizleri yapılmış ve bu çerçevede restitüsyon kararları alınmıştır. Altıncı bölümde yeni kullanıma ilişkin öneriler ve onarıma yönelik müdahaleler çerçevesinde restorasyon projesi önerilmiştir. Yedinci bölümde ise yapılan tüm çalışmalar ışığında değerlendirme ve sonuçlar ortaya konulmuştur.

In this thesis, civil architecture examples from Edirne Kaleiçi and İlhan Koman House, surrounded by Maarif Street and Türk Ocağı Street and Gazeteci Mehmet Karagöz Street in Edirne Kaleiçi, are studied. The main purpose of this study is to demontstrate the current state of the building in question, to examine the changes that the building has undergone from the time it was built to the present day based on the related documents, and within the framework of scientific principles and taking into account the transformations that the building has undergone in the historical process, to being transferred the building to the future as a cultural entitiy with the restoration project proposed in line with its new function. The building was built by Greek Doctor Dimsa to Greek architects and painters as a doctor’s home and office after the great fire (Harik-i Kebir) in 1905 in Edirne Kaleiçi. After it had continued to be used with same function by İlhan Koman's father Fuat Koman. With the expropriation taken in 1990, it started to serve as the building of Edirne Cultural and Natural Heritage Protection Council (Edirne Kültür ve Doğa Varlıklarını Koruma Kurulu) and today it continue to be used as EKVKBK service building. The thesis consists of seven chapters. In the first chapter, purpose, scope and method of the study are presented. In the second chapter, the geography and the history of Edirne, Kaleiçi region in which the building is located and its immediate surroundings are examined. In the third chapter, the architectural and artistic style of İlhan Koman House, which is an eclectic building, and the concept of conservation are examined. In the fourth chapter, the historical and legal status of the building, its location and environmental features are expressed, the plan features, facades, the construction techniques, material properties and architectural elements of the building are examined, and finally the deteriorations of the building and its causes are investigated. In the fifth section, restitution problems are identified, reliability analyzes are made, and restitution decisions are taken within this framework. In the sixth chapter, a restoration project is proposed based on the suggestions for new usage of the building and the interventions for its repair. In the seventh chapter, evaluations and results are presented in the light of the information and analysis in the previous chapters.