Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler için Metin Değiştirimi: Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” Hikâyesi Örneği

Abstract

Bütün dillerin öğretiminde olduğu gibi Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde de okuma becerisi, diğer dil becerilerinin kazanımı ve gelişimine olan katkısından dolayı büyük öneme sahiptir. Okuma becerisi okuma metinleri ile kazandırılmakta ve geliştirilmektedir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen bir öğrenici ilk olarak ders kitaplarındaki okuma metinleriyle karşılaşmaktadır. Ancak bir becerinin kazanılması için ders kitapları yeterli olmamaktadır. Bu durumda okuma becerisinin kazanımı için başka ek kaynaklara ihtiyaç duyulmaktadır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak üzere dil seviyelerine göre hazırlanmış okuma kitaplarının sayısı azdır. Bu sebeple de ya dil öğreticileri tarafından hazırlanmış yapay (kurgu) metinlere ya da hedef dili ve kültürü en iyi yansıtan edebî değer taşıyan özgün metinlere ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak metin değiştirim teknikleri uygulanmadan, metin dil seviyelerine uygun hâle getirilmeden özgün metinlerin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılması mümkün olmamaktadır. Bu durumda metin değiştirimi önem arz etmektedir. Metin değiştirimi, özgün bir metnin metin değiştirim ölçütleri temel alınarak dil seviyelerine uygun olarak değiştirilmesidir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik okuma kitaplarının ve metin değiştirim çalışmalarının sayısının az olması metin değiştirim çalışmalarına duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Bu sebeple Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde özgün metinlerin, metin değiştirim yoluyla öğretim sürecine dâhil edilmesi okuma becerisinin kazanımı ve gelişimi açısından önemli ve gereklidir. Sözü edilen önem, ihtiyaç ve gereklilik temelinde bu tez çalışmasında Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” hikâyesini metin değiştirim işlemleri ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen A2 seviyesindeki öğrenenlere uygun hâle getirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmanın yöntemi “nitel araştırma” yöntemidir. Veriler “doküman analizi” ile toplanmıştır. Çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” metninin A2 seviyesine değiştirimi yapılmıştır. Değiştirilmiş metnin güvenirliğini sağlamak için 5 uzmanın görüşüne başvurulmuştur ve uzman görüşleri neticesinde metnin son hâli verilmiştir. Bununla birlikte özgün ve değiştirilmiş metinler; söylem ve anlatı çözümlemesi, okunabilirlik düzeyleri, söz varlığı ögelerinin kullanımı bakımından karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca değiştirilmiş metnin A2 seviyesi öğrenicilerine uygunluğunu ve onlarla kullanılabilirliğini tespit etmek amacıyla metne yönelik 13 öğrenenin görüşü alınmış ve yine 13 öğrenenin metni anlama düzeyleri incelenmiştir. Çalışma kapsamında özgün ve değiştirilmiş metinlerde söylem ve anlatı çözümlemesi bakımından metnin ana yapısı bozulmamıştır. Özgün metinde “eğitsel düzey” olan okunabilirlik düzeyi değiştirilmiş metinde de “eğitsel düzey” olarak belirlenmiştir. Söz varlığı bakımından en sık kullanılan kelimeler metinde korunmuş ancak değiştirilmiş metin söz varlığı bakımından daha zengin hâle getirilmiştir. Öğrenenler, değiştirilmiş metni A2 seviyesine uygun olduğu şeklinde değerlendirmişlerdir. Ayrıca öğrenenler değiştirilmiş metne ait metni anlama sorularını da cevaplayabilmişlerdir. Sonuç olarak bu çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” metninin A2 seviyesine değiştirimi yapılmış ve değiştirilmiş metnin A2 seviyesinde kullanılabilir olduğu anlaşılmıştır.

As in the teaching of all languages, reading skill in teaching Turkish as a foreign language is of great importance due to its contribution to the acquisition and development of other language skills. Reading skills are gained and developed with reading texts. A learner learning Turkish as a foreign language first encounters the reading texts in the textbooks. However, textbooks are not enough to acquire a skill. In this case, other additional resources are needed for the acquisition of reading skills. The number of reading books prepared according to language levels to be used in teaching Turkish as a foreign language is low. For this reason, there is a need for either artificial (fictional) texts prepared by language teachers or original texts with literary value that best reflect the target language and culture. However, it is not possible to use original texts in teaching Turkish as a foreign language without applying text replacement techniques and making the text suitable for language levels. In this case, text replacement is important. Text replacement is the replacement of an original text in accordance with language levels based on text replacement criteria. The low number of reading books and text replacement studies for teaching Turkish as a foreign language increases the need for text replacement studies. For this reason, the inclusion of original texts in the teaching process through text replacement in teaching Turkish as a foreign language is important and necessary for the acquisition and development of reading skills. Based on the aforementioned importance, need and necessity, in this thesis, it is aimed to make Mustafa Kutlu's story "Rüzgârın Oğlu" suitable for A2 level learners who learn Turkish as a foreign language with text replacement processes. The method of the study conducted for this purpose is the "qualitative research" method. Data were collected by “document analysis”. In the study, Mustafa Kutlu's "Rüzgârın Oğlu" text was changed to A2 level. In order to ensure the reliability of the modified text, the opinions of 5 experts were consulted and the final version of the text was given as a result of expert opinions. However, original and modified texts; discourse and narrative analysis, readability levels, and the use of vocabulary items were examined comparatively. In addition, in order to determine the suitability of the modified text with A2 level learners and its usability with them, the opinions of 13 learners about the text were taken and the comprehension levels of 13 learners were examined. Within the scope of the study, the main structure of the text has not been distorted in terms of discourse and narrative analysis in original and modified texts. The readability level, which was "educational level" in the original text, was determined as "educational level" in the modified text. The most frequently used words in terms of vocabulary were preserved in the text, but the modified text was made richer in terms of vocabulary. The learners evaluated the modified text as being suitable for A2 level. In addition, the learners were able to answer the questions of understanding the text of the modified text. As a result, in this study, Mustafa Kutlu's "Rüzgârın Oğlu" text was changed to A2 level and it was understood that the modified text could be used at A2 level.