Abdurrahman Zâhidî-i Konevî’nin Tevfiye Adlı Manzum Sözlüğü

Abstract

Çalışmamızda Abdurrahmân Zâhidî-i Konevî’nin 18. yüzyılda yazdığı Tevfiyye isimli Arapça-Farsça-Türkçe manzum sözlüğü incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı Abdurrahmân Zâhidî-i Konevî’nin Tevfiyye isimli manzum sözlüğünü şekil ve içerik açısından incelemek ve sözlüğü bilim dünyasına kazandırmaktır. Bu doğrultuda sözlüğün Süleymaniye Kütüphanesi Hafid Efendi Koleksiyonu 441 numarada kayıtlı tek yazma nüshası okunarak çeviri yazılı metin ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde kaynaklardan edinilen bilgiler doğrultusunda manzum sözlükler hakkında bilgilere yer verilmiş ve Anadolu sahasında yazılan bazı manzum sözlüklere kısaca değinilmiştir. İkinci bölümde tezimize konu olan Tevfiyye isimli manzum sözlük şekil ve içerik bakımından detaylı bir şekilde incelenmiş akabinde yazarın dili ve üslubundan bahsedilip eserin dikkat çeken bazı gramer özelliklerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde eserin bilinen tek nüshası hakkında bilgi verilmiş, metin kuruluşunda izlenen yol açıklanmış ve Tevfiyye’nin transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir. Tezimizin son bölümü olan dördüncü bölümde ise Tevfiyye’nin sözlük kısmındaki Türkçe, Arapça, Farsça, Rumca ve Kıptice kelimelere göre dizin hazırlanmıştır. Ekler bölümünde eserin tıpkıbasımına yer verilerek çalışma tamamlanmıştır.

In this study, poetic dictionary called "Tevfiyye" has been researched which is written by Abdurrahmân Zâhidî-i Konevî in the 18th century in Arabic-Persian-Turkish. The main objective of the study is to analyse Abdurrahman Zâhidî-i Konevi's poetic dictionary called Tevfiyye in terms of form and content and to bring in Tevfiyye to world of science. In this respect, the dictionary's copy which has been found in Süleymaniye Library registered as Hafid Efendi Collection number 441 examined and the transcripted text has been revealed. In the first chapter of the study, brief information about poetic dictionaries which is obtained from sources has been metioned including the ones published in Anatolian field. In the second chapter, the form and content of the poetic dictionary named Tevfiyye has been elaborated which is the subject of our study. Subsequently, language and style of the author were reviewed and some noteworthy grammatical features were adverted. In the third chapter, information about the only known copy of the dictionary has given, including explanition of the path followed in creation process and the transcripted text of "Tevfiyye". In the fourth and final chapter, an index has been arranged according to Turkish, Arabic, Persian, Greek and Coptic words takes part in dictionary section of "Tevfiyye". The study was finalized by supplementing the facsimile of the work in the appendices section.