Kırsal Mirasın Korunması ve Sürdürülebilirliği Üzerine Bir İnceleme: Bursa Dedeler Köyü

Abstract

Kırsal alanlar; insanın doğayla olan ilişkisi sonucu ortaya çıkan, varlığı iki unsurun karşılıklı etkileriyle süregiden, bulunduğu yere özgü değerler içeren ve yaşam kültürünü yansıtan alanlardır. Doğal çevrenin olanakları içinde toplulukların ürettiği yapılı çevre, o yöreye ait somut ve somut olmayan miras değerleriyle yaşam kültürünü ortaya koymaktadır. Topluluklar yerleşimleri içinde geleneklerini ve yaşam pratiklerini sürdürürken, yörenin kimliğine ait ögelerine tanıklık etmek ve yörenin sunduğu bilgiden yararlanmak mümkündür. Geçmişten günümüze ulaşan geleneksel yaşam kültürünü ifade eden somut göstergeler olan kırsal yerleşimlerin korunması gereklidir. Bu bağlamda kırsal yerleşimlerde yaşamın devamlılığı önem kazanmakta, topluluklar da yerleşimlerine dair unsurların geleceğe aktarılmasında aracı olmaktadır. Dünyada yaşanan hızlı dönüşümlerden kırsal alanlar olumsuz etkilenmiş, yaşam kültürünün farklılaşmasıyla geleneksel dokunun bozulması ve geri döndürülemeyecek değişikliklerin olması tehdidiyle karşı karşıya kalmıştır. Tez çalışması kapsamında kırsal miras özelliğine sahip Bursa ili, Keles ilçesine bağlı Dedeler köyü, korumanın sürdürülebilirliği bağlamında incelenmiştir. Giriş bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve çalışmada kullanılan yöntemler aktarılmıştır. Birinci bölümde; kırsal mimari miras ve sürdürülebilir korumaya ilişkin genel kavramlar, uluslararası ve ulusal düzeyde yapılan çalışmaların tarihsel süreci ve kırsal mimaride koruma sorunlarına yer verilmiştir. İkinci bölümde; Keles ilçesinin coğrafi konumu, yeryüzü şekilleri, bitki örtüsü, tarihi, fiziki, sosyal ve ekonomik yapısı incelenmiştir.Üçüncü bölümde; Dedeler köyünün tarihi, demografik, ekonomik ve sosyal yapısı aktarılmıştır. Somut olmayan miras değerleri ve yerleşim dokusuna yönelik yapılan analizlerle birlikte yerleşimin karakteristik özellikleri ortaya konmuştur. Yerleşimi oluşturan ögeler incelenerek kırsal mimari kimliği oluşturan geleneksel yapı türleri hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde; köye ilişkin güçlü, zayıf yönler ve fırsat, tehditler ortaya konmuştur. Anket ve sözlü görüşmelerden elde edilen verilerle yerleşimin sosyal yapısı analiz edilmiştir. Dedeler köyü kırsal yerleşimine dair koruma ve sürdürülebilirlik sorunları aktarılmıştır. Tüm değerlendirmeler sonucunda Dedeler köyü kırsal yerleşiminin bütüncül bakış açısıyla, katılımcı yaklaşım odaklı, koruma ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına ilişkin önerilere yer verilmiştir.

Rural areas; are the areas that appear as a result of the relationship of humans with nature, that continue to exist with the mutual effects of two elements, that contain values specific to the place where located, and that reflect the culture of life. The built environment produced by communities within the possibilities of the natural environment reveals the culture of life with tangible and intangible heritage values of that region. While the communities continue their traditions and life practices within their settlements, it is possible to witness the elements of the identity of that region with on-site observation and to benefit from the knowledge offered by the region. While the communities continue their traditions and life practices in their settlements, it is possible to witness the elements of the identity of the region and benefit from the information provided by the region. It is necessary to protect rural settlements, which are tangible indicators that express traditional life culture from the past to the present. In this context, the continuity of life in rural settlements gains importance, and communities also act as mediators in transferring the elements of their settlements to the future. Rural areas have been adversely affected by the rapid changes in the world, the deterioration of the traditional texture with the differentiation of life culture and has faced the threat of irreversible changes. Within the scope of this thesis, Dedeler village of Keles district in the province of Bursa, which has rural heritage characteristics, was examined in the context of the sustainability of conservation. In the introduction, the aim, scope and methods used in the study are explained. In the first chapter, general concepts of rural architectural heritage and sustainable conservation, the historical process of studies at the international and national levels, and conservation problems in rural architecture were described. In the second chapter, the geographical location, landforms, vegetation and historical, physical, social and economic structure of Keles district were examined. In the third chapter, the history, demographic, economic and social structure of Dedeler village has been explained. Intangible heritage values and characteristics of the settlement were demonstrated together with the analyzes made for the settlement pattern. In addition, by examining the elements that form the settlement, details are given about the traditional building types that make up the rural architectural identity. In the fourth chapter, the strengths, weaknesses, opportunities and threats of the village are stated. With the data obtained from the questionnaire and oral interviews, the social structure of the settlement was analyzed and the protection and sustainability problems of the rural settlement were demonstrated. As a result of all evaluations, suggestions were introduced regarding the protection and sustainability of Dedeler village with a holistic perspective and participatory approach.