Tokat Sulusokak ve Çevresinde Tarihi Çevre Korumaya Yönelik Bir Araştırma ve Gülbeyaz Evi Koruma Projesi

Abstract

Tarihi çevreler; geçmiş toplumların sosyal, kültürel, ekonomik yapılarının fiziksel çevreyle etkileşimi sonucu oluşmuşlardır. Geçmiş ile gelecek arasında bağ kuran bu çevreler; doğal afetler, tarihi çevreyi göz ardı eden kentsel gelişme, modernizasyon ve bilinçsiz müdahaleler gibi birçok olumsuz faktörden etkilenmekte ve günden güne yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu bağlamda kültürel mirasın önemli bir parçasını oluşturan bu tarihi çevrelerin; sahip oldukları tüm değerleriyle korunması ve gelecek nesillere aktarılması kaçınılmaz bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu tezde; Tokat ili sınırları içerisinde yaklaşık 900 yıllık Sulusokak ve tarihi çevresi ele alınmıştır. İpekyolu’nun üzerinden geçmesiyle geçmişte ticari anlamda önemli bir konumda olan bölge; birçok devlete ev sahipliği yapmıştır. Çok katmanlı tarihi, sahip olduğu birçok anıtsal ve sivil mimari değerleriyle ülkemiz koruma anlayışında önemli bir yere sahip Sulusokak bölgesi; tarihsel süreçte bölge bağlantı yollarının değişmesi, terk, bakımsızlık, koruma bilincinin olmaması, yanlış onarımlar, zamana bağlı bozulmalar ve vandalizm gibi birçok sebepten tahrip olmuş ve olmaktadır. Çalışma kapsamında Sulusokak bölgesinin tarihsel süreçteki gelişimi, sosyo-kültürel, ekonomik, demografik özellikleri incelenmiş ve hazırlanan fiziksel yapı analizleri ile tarihi çevrenin mevcut durumu ortaya konulmuştur. Tüm değerlendirmeler sonucunda bölgedeki koruma sorunları belirlenmiş ve bunlara yönelik çözüm önerileri verilmiştir. Bunun yanısıra tarihi çevredeki sivil mimari özelliklerinin göz önüne serilmesi için geleneksel bir konut yapısı rölöve çalışmasıyla belgelenmiş ve koruma sorunları tespit edilerek restorasyon önerisi verilmiştir. Yapılan bu çalışma ile Sulusokak ve çevresinin bütüncül koruma anlayışıyla gelecek nesillere aktarılmasına katkı sağlanacağı umulmaktadır.

Historical environments are formed as a result of the interaction between the physical environment and the social, cultural, and economic structures of past societies. These environments, which establish a connection between the past and the future, are susceptible to various negative factors such as natural disasters, modernization, urban development, and unaware interventions. As a result, they face the danger of gradual disappearance. Preserving and passing on these historical environments, which constitute an important part of tangible and intangible cultural heritage, with all their values has become an inevitable necessity. In this article, the approximately 900-year-old Sulusokak and its historical surroundings within the boundaries of Tokat province are addressed. This region, which was historically significant in terms of trade due to its location on the Silk Road, has hosted many states. Sulusokak region, which has a multi-layered history and many monumental and civil architectural values, holds an important place in our country's conservation understanding. However, it has suffered and is still suffering from destruction due to factors such as changes in regional connection routes throughout the historical process, abandonment, neglect, lack of conservation awareness, improper repairs, deterioration over time, and vandalism. Within the scope of the study, the historical development, socio-cultural, economic, and demographic characteristics of the Sulusokak region were examined, and the current state of the historical environment was revealed through prepared physical structure analyses. As a result of all evaluations, conservation problems in the region were identified, and solution recommendations were provided. Additionally, in order to highlight the civil architectural features in the historical environment, a survey study was conducted to document a traditional residential structure, and restoration recommendations were made by identifying conservation issues. It is hoped that this study will contribute to the preservation of Sulusokak and its surroundings with a holistic conservation approach for future generations.