Türkiye’de Kirecin Üretim Süreci ve Restorasyon Uygulamalarında Kullanılabilirliği Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Tarihi harçlarda kullanılan önemli bir bağlayıcı türü olan kireç, kolay elde edilmesi ve kullanımının basitliği sebebiyle yüzyıllar boyunca tercih edilmiş en eski geleneksel bağlayıcılardandır. Kültür varlığı koruma uygulamalarında kullanılan kireçlerin nitelikleri uygulamanın niteliğini, kalitesini ve ömrünü etkilediği gibi aynı zamanda eserin özgünlüğünün korunması ve sürdürülebilirliğiyle de yakından ilgilidir. Bu çalışmada koruma uygulamalarında önemli bir yeri olan kirecin üretim süreci ve kullanım alanları ele alınarak Türkiye'de üretim konusu ele alınmış, daha sonra da ülkemizde restorasyon uygulamalarında kullanılmak üzere piyasaya sürülen kireçlerden alınan örneklerin nitelikleri ve kullanılabilirliği deneysel çalışmalarla araştırılmıştır. Tezin birinci bölümünde, tarihsel süreç içerisinde yapılarda kullanılan bağlayıcı çeşitleri ve gelişimleri incelenmiştir. İkinci bölümde, kirecin üretim süreci ve üretim şartları incelenmiştir. Üçüncü bölümde kirecin sınıflandırılması, kullanım alanları incelenmiştir. Dördüncü bölümde seçilen örnekler üzerinde gerçekleştirilen laboratuvar çalışmaları, analizler ve deneylerden elde edilen bilimsel sonuçlar ele alınmıştır. Beşinci bölümde çalışmaların değerlendirmesi, son bölümde ise sonuç ve öneriler yer almaktadır. Çalışmanın sonucuna göre incelenen hidrolik kireçler ve hava kireçlerinin önemli bir kısmının ilgili standartları çeşitli açılardan karşılamadıkları ve beklenen nitelikleri ve uygunluk şartlarını karşılamaktan uzak olduğu belirlenmiştir.

Lime, which is an important type of binder used in historical mortars, is one of the oldest traditional binders that has been preferred for centuries due to its easy availability and simplicity of use. The qualities of the limes used in cultural property conservation practices affect the quality and life of the application, as well as closely related to the preservation and sustainability of the authenticity of the cultural heritage. In this study, the production process and usage areas of lime, which has an important place in conservation applications, were discussed and the production in Türkiye was discussed. In the first part of the thesis, the types of binders used in buildings and their developments in the historical process are examined. In the second part, production process of lime examined. In the third part, classification, usage areas and production conditions were examined. In the fourth chapter, obtained scientific results of selected samples from laboratory studies, analyzes and experiments are discussed. The fifth section includes the evaluation of the studies, and the last section includes conclusions and recommendations. According to the results of the study, it was determined that a significant part of the hydraulic limes and air limes examined did not meet the relevant standards in various aspects and were far from meeting the expected qualities and conformity conditions.