John Brian Harley’in Haritacılık Düşüncesinde Bilgi-Güç İlişkisi

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, haritaların kartografya tarihi içerisinde yalnızca nesnel bilgi aktaran araçlar olmadığını, aynı zamanda ideolojik, kültürel ve toplumsal unsurları yansıtabildiğini ele almaktadır. Konuya dair 1980-1990 yılları arasında yapılan tartışmalarda, bazı coğrafyacılar haritaların salt bilimsel araçlar olmadığını, ideolojik, kültürel ve toplumsal parametreleri taşıyabileceği düşüncesini benimsemişlerdir. Bu dönemde haritaların doğası üzerindeki tartışmaların merkezinde, John Brian Harley'in 1987 yılında The Nature of Maps adlı eserini oluşturan makaleleriyle getirdiği dikkat çekici yaklaşımlar bulunmaktadır. Harley, haritaların sadece nesnel bilgi kaynakları olmadığını, aynı zamanda ideolojik ve politik araçlar olduğunu savunmaktadır. Bu bağlamda, Harley bilim tarihçileri için harita incelemelerinde farklı bir yorum getirmektedir. Harley haritaların doğasında saklı bulunun unsurları açığa çıkarmak için felsefe ve sosyolojiye özellikle Foucault ve Derrida’ya başvurur. Çalışmamızın odak noktasını pozitivist bakış açısına alternatif bir yorum sunan Brian Harley'in haritacılık düşüncesi oluşturmaktadır. Harley'in düşüncesi, haritaların sadece coğrafi bilgi aktaran araçlar olmadığını, aynı zamanda ideolojik ve politik araçlar olduğunu vurgulamaktadır. Bununla birlikte Harley'in düşüncesine dayanarak 19. yüzyılda kullanılan sömürgeci söylem içeren örnek haritaların analizi sunulmaktadır. Bu analizde, Harley'in yorumu ışığında, bu haritaların nasıl bir ideolojiyi yansıttığı, kültürel ve toplumsal unsurları nasıl taşıdığı incelenmektedir.

This master's thesis deals with the fact that maps are not only objective tools that convey objective information in the history of cartography, but also can reflect ideological, cultural and social elements. In the debates on the subject between 1980- 1990, some geographers adopted the idea that maps are not only scientific tools, but can also reflect ideological, cultural and social parameters. At the centre of the debates on the nature of maps in this period are the remarkable approaches brought by John Brian Harley in 1987 with his articles that constitute The Nature of Maps. Harley argues that maps are not only objective sources of information, but also ideological and political tools. In this context, Harley brings a different interpretation to map analyses for historians of science. Harley appeals to philosophy and sociology, especially Foucault and Derrida, to reveal the elements hidden in the nature of maps. The focus of our study is Brian Harley's idea of cartography, which offers an alternative interpretation to the positivist perspective. Harley's thought emphasises that maps are not only tools that convey geographical information, but also ideological and political tools. In addition, based on Harley's thought, an analysis of sample maps with colonial discourse used in the 19th century is presented. In this analysis, in the light of Harley's interpretation, it is examined how these maps reflect an ideology and how they carry cultural and social elements.