Saltanat ve Haremeyn Ahalisi: Son Haremeyn Tercümanı Hacı Ferid Bey’in Defterinin Analiz ve Transkripsiyonu

Abstract

Osmanlı Devleti’nin kutsal topraklara ilgisi ve hizmet arzusu bölgenin Osmanlı coğrafyasına dâhil olmasıyla daha resmî ve sistemli faaliyetler halini almıştır. Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferinin sonucu, Hicaz ve Haremeyn bölgesinin herhangi bir mukavemete gerek duymaksızın Osmanlı idaresini tercih etmesi ve “Halifelik” statüsünün kazanılması, bölgeye karşı sorumluluk bilincini artırmıştır. Osmanlı Devleti 400 yıl boyunca Hicaz ve kutsal beldelerin her türlü ihtiyacını karşılamış ve bir devlet politikası olarak bölgenin huzuru, güvenliği ve problemleri için çaba sarf etmiştir. Bu bağlamda Haremeyn bölgesinden geçici veya kalıcı olarak İstanbul’a gelmiş ve burada maddi sıkıntılara düşmüş kimselerin problemlerinin çözümü için devlet bürokrasisine dâhil edilen “Haremeyn Tercümanlığı Odası’nın çalışmaları da ayrıca bir “hizmet alanı” olarak önem kazanmıştır. Bu çalışma Haremeyn Tercümanı Hacı Ferid Bey’in Osmanlı arşivinde yer alan ve yukarıda bahsedilen hizmetleri konu edinen yazışmalarını içeren defterini incelemeyi amaçlamaktadır.

The Ottoman State's interest in the holy lands and its desire to serve became more formal and systematic activities with the inclusion of the region to the Ottoman geography. As a result of Yavuz Sultan Selim's expedition to Egypt, the Hejaz and Haramayn regions preference the Ottoman administration without any resistance and the gaining the status of "Caliphate" increased the sense of responsibility towards the region. The Ottoman State, for 400 years, provided all the needs of the Hijaz and holy places and as a state policy made efforts for the peace, security and problems. In this context, the work of the "Harameyn Translation Office", which was included in the state bureaucracy for the solution of the problems of those who came to Istanbul temporarily or permanently from the Haramayn Region and fell into financial difficulties, also gained importance as a "service area". This study aims to examine the notebook of Harameyn translator Hacı Farid Bey, which contains the correspondences in the Ottoman archives and the above-mentioned services.