Uzunçayır Üstündeki Köşk: Bir Kültür ve Musikî Meclisi Olarak Mehmed Galib Bey’in Evi

Abstract

Mehmed Galib Bey, Sultan II. Abdülhamid dönemi idarecilerindendir. Jön Türk Devrimi’nden sonra görevden alınınca Üsküdar’daki köşkünde ikamet etmeye başlamıştır. Mehmed Galib Bey’in Uzunçayır üstündeki köşkü, 1908 yılından itibaren musikî fasıllarının icra edildiği bir meclise dönüşmüştür. Yakın dostu ve yayıncısı Ebüzziya Tevfik Bey’in matbuat ve kültür âlemine dair sohbetleriyle zenginleşen meclislere dönemin kadın şair ve musikîşinaslarından Leyla Saz Hanım da iştirak etmiştir. Bu çalışmada, Mehmed Galib Bey’in Üsküdar Uzunçayır’daki köşkünde gerçekleşen kültür ve musikî meclisleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Mehmed Galib Bey’in köşkündeki saz ve söz âlemlerinin Üsküdar’ın kültür ve musikî hayatına yaptığı katkıyı ortaya koymaktır. Çalışmada Mehmed Galib Bey’in biyografisi, dâhil olduğu kültür ve musikî çevresi, Uzunçayır üstündeki köşkün tarihçesi ve köşkün misafirlerinin biyografilerine yer verilmiştir. Çalışmanın birincil kaynağını köşkün sakinlerinden Reşid Halid Gönç’ün erken Cumhuriyet döneminde yayınlanan tefrikaları oluşturmaktadır. Köşkün sakinleri ve müdavimlerinin biyografileri ikincil kaynaklarla ortaya konmuştur.

Mehmed Galib Bey is one of the governors of Sultan Abdülhamid II. When dismissed after the Young Turk Revolution, he came to reside in his mansion in Üsküdar. Mehmed Galib Bey’s mansion upon Uzunçayır became a place where musical entertainment was performed. His close friend and publisher, Ebüzziya Tevfik Bey, enriched the mansion with his accounts on press and culture. Leyla Saz Hanım, one of the prominent female poets of the period, also participated in the musical performance. In this study, the cultural and musical gatherings held in Mehmed Galib Bey’s mansion in Üsküdar Uzunçayır were examined. The study aims to reveal the contributions of these gatherings to the cultural and musical life of Üsküdar. Also, the biography of Mehmed Galib Bey, the cultural environment in which he was involved, the history of the mansion upon Uzunçayır and the biographies of the guests are treated. The primary source of the study is the serials published in the early Republican period by Reşid Halid Gönç, one of the mansion’s residents. The biographies of the mansion’s residents and guests are revealed through secondary sources.