Devlet ve Toplum Arasında: Türkiye’de Egemenlik, Rejim ve Siyasal Kültür

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de siyasal rejim ve siyasal kültür arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Bu kapsamda siyasal kültürün karakteri, dönüşümü, oradaki süreklilik ve değişim hatları; bu süreklilik – değişim hatları ile kurulu siyasal rejim arasındaki ilişki incelenmektedir. Çalışmada Türkiye’de siyasal kültürün biçimlenişinde, özellikle egemenlik ilişkilerini tanımlayan kurulu siyaset rejiminin belirleyici olduğu tezi öne sürülmektedir. Siyaset rejimindeki dönüşüme bağlı olarak, siyasal kültürün karakteristik özelliklerinde de değişim hatlarının belirginleştiği iddia edilmektedir. Bu kapsamda dönemsel olarak Türkiye’de 2010’lara kadar aşkın devlet geleneği temelinde bir siyasal kültürün biçimlendiği öne sürülmektedir. 2010 sonları itibariyle ise kimlik siyaseti temelli bir siyasal kültürün geliştiği iddia edilmektedir. Bu yeni karakteristik kapsamında kurumsal olarak yeterince dengelenmemiş siyasal rekabet ortamının, Türkiye siyaset kültürü içerisinde bir yandan lider merkezli siyaset anlayışını pekiştirdiği; öbür yandan toplum ve siyaset arasındaki temsil süreçleri açısından bir “siyasal cemaatleşme” olgusu ürettiği ortaya konmaktadır.

This study researches the relationship between the political culture and the political regime in Türkiye. In this context, the characteristics of the political culture in Türkiye and its transformation, the lines of continuity and change there, and the relationship between these lines and the political regime are researched. It is argued that the political regime defining the relationships of sovereignty is decisive in the characteristics of the political culture and its continuity and change in Türkiye. It is put forward that the lines of change become more evident in the characteristics of the political culture, depending on the transformation in the political regime. In this context, it is argued that, until the 2010s, the political culture in Türkiye has been characterized by the parliamentary regime and bureaucracy. As of the end of 2010s, it has a characteristic in the context of the presidential regime and social groups. In this characteristic, it is revealed that the political competition environment, which is not sufficiently balanced institutionally, reinforces the understanding of leader-centered politics in the Turkish political culture and also produces a phenomenon of “political community” in terms of representation processes between society and politics in the Turkish political culture.