نظرة الإسلام إلى الطب بين الحكِمة والأحكام

Abstract

إنّ الع اقة الوثيقة بين الإسام والطبّ تجاوزت تقرير مشروعيَّة الطبِّ والحثِّ عليه إلى ل ل إسداء النصائح والإرشادات والتوجيهات الوقائيّة والع اجيّة التي تحقِّق سامة البدن والنفس؛ لأن ل ل س امتهما في نظر الإس ام تعني ص احَ أمر الدنيا والدين، فبهما يستطيع الإنسان القيام بوظيفة إعمار ل ل ل الكون، وبوظيفة أداء العبادات والقربات على الوجه الأمثل، فيتحقّق بمقصد العبوديَّة لله تعالى. ومن أجل ذلك قرن علماؤنا طبّ الأبدان بأسمى علمٍ، وهو علم الديانة. هذا البحث يلقي الضوء على مكانة الطبِّ في الإسام، والمعاني التي تعزِّز تلك المكانة ل وتقف خلفها، وتؤسِّس لفلسفة التطبُّب والتطبيب في الإسام، ثم يبيِّن البحث الصلة بين الطبِّ ل والعقيدة السليمة للمسلم، من خال معرفة الله تعالى على أنّه هو المعافي، وأنّه هو خالق أسباب ل الشفاء، ومعرفة السبب الذي أُمرنا بتعاطيه، وهو التوجُّه إلى التداوي، وبالتالي ما هو حكم التوجُّه إلى هذا السبب، وكيف يمكن للسلوك أن يوافق العقيدة في ذلك، واختاف العلماء في صورة ل تحقيق ذلك التوافق.

İslâm ve tıp ilmi arasındaki yakın münasebet, tıpta meşru olan ahkâmı tayin etmenin de ötesinde hem ruhi ve hem bedeni sıhhatin temini için yol göstermek ve hem de gereken önleyici ve tedavi edici uygulamaları teşvik etmeye kadar uzanır. Zira İslâm’a göre ruh ve beden sıhhhatinin varlığı, din ve dünya işlerinin selametini temin için elzemdir ve insanoğlu bu ikisi ile dünyayı îmâra, ibadet ve Hakk’a kulluğa yol bulur, bu suretle de ubudiyyet tahakkuk eder. Bu sebeple İslâm uleması tıp ilmini en âlî ilim olan dînî ilimlerle mezcetmiştir. Bu çalışma, tıbbın İslâm’daki konumu ile bu konumu teyid ve tahkim eden esaslara ışık tutmanın yanısıra, tıp felsefesi ile İslâm’da tıbbın yerine dair mülahazaları serdetmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca selim müslüman akidesi ile tıp arasındaki münasebet, bütün şifa vesileleri yaratan ve bütün hastalıklara şifa veren Allah’ı bilmek, marifetullaha erişmek ve Hakk’ın sebepler dairesinde kullarının istifadesi için halkettiği tedavi araçlarına, sebeplere yapışmanın gerekliliği ışığında izah edilmektedir. Bu sebeplere yönelmenin hükmü, sahih akide ile bu tavır arasında bir çelişki olup olmadığı ve nasıl bir uzlaştırmada bulunulacağı ve ulemanın bu hususta ihtilaf ettiği noktalar da, çalışmada ele alınacak meseleler arasındadır.

This study explores the status of medicine in Islam, as well as the meanings that support this status and affirm it, as well as establish the philosophy of the practice medicine and medication in Islam. The study then clarifies the relationship between medicine and the sound creed of a Muslim, on the basis of the knowledge that God is the Healer, and that He is the Creator of the means of healing, and knowledge of the means He commands to procure healing, such as seeking treatment. As a result, the legal ruling of seeking these means for healing is discussed, and the matter by which behavior accords with creed in seeking these means. Finally, a discussion is presented on the difference of legal opinion amongst Islamic scholars in the manner by which this accord can be reached.