صفات التنز يه في الأذكار النبو يَةّ دراسة في ضوء مفهوم السلب

Abstract

ظيفتها نفي ،» الصفات السلبية « أو » صفات التنزيه « لله تعالى صفات اصطُلح على تسميتها ب ما لا يجوز عن الباري تعالى، ومع أنها سلبية إلا أن لها تأثيرَها الظاهر – كما ترصد هذه الدراسة - في تجلِّيات الفعل الإلهي كما نرقبه في الوجود، كما أن لهذه الصفات تأثيرها العميق في سلوك المؤمن الذي يتعامل في تديُّنه مع ربٍّ منزَّهٍ عن العيوب والنقائص. وقد انطلقت الدراسة من البحث في مفهوم السلب عند المنطقيين والمتكلمين والفلاسفة، وطبقت ما توصَّلت إليه على الأذكار والأدعية النبوية المفعمة بالتنزيه لله تعالى.

Allah Teâlâ’nın “selbî sıfatlar” veya “tenzîhî sıfatlar” şeklinde isimlendirilen ve vazîfesi, Allah Teâlâ’yı, kendisine yakışmayan şeylerden tenzîh etmek olan sıfatları vardır. Selbî olmasına rağmen, dış dünyâda gördüğümüz gibi ilâhî fiillerin meydana gelmesinde -ki çalışma bunu ele almaktadır- bu sıfatların açık bir etkisi vardır. Aynı şekilde bu sıfatlar, müminin hayatında derin bir etkiye sahiptir. Zira mümin, dînî yaşantısında, her türlü kusur ve noksanlıklardan uzak bir Rab ile ilişki kurmaktadır. Bu çalışma, mantıkçılar, kelamcılar ve filozoflar nezdinde “selb” kavramını araştırmaktan yola çıkarak ulaştığı sonuçları Hz. Peygamber’in, Allah’ı tenzîh etmekle ilgili duâları ve zikirleri üzerinde uygulamıştır.

Among the Divine Attribute, there are attributes termonised as “Negating attributes” and there purpose is to negate everything which contradicts the concept of Divine perfection. Though these attributes contain negation, but at the same time they do have a prominent and obvious impact, as the paper adopts, upon understanding the manifestation of Divine action in the external reality. And these attribute have deep effects upon the religiousity of a devoutee while encountering the Perfect Divinity through his actions. This Paper studies the concept of ‘negation’ according to Scholistic Theologians, Logicians and philosophers and has applied these connotations upon the supplications of the Prophet depicting the negative attributes of God.