علوم الفنِّ الإسلاميِّ العلاقات البينيَةّ والتكامل المعرفيٌّ

Abstract

يكاد موضوع الفنِّ الإساميِّ يكون اليوم مجالً معرفيًا غربيًّا بامتياز؛ صنعته الدراسات ل ا استشراقيَّة على مبادئ كلٍّ من عِلمَي الآثارِ والمتاحف، وطوَّرته الدراسات ما بعد ا استشراقيّة ل ل على مبادئ العلوم الإنسانيَّة وا اجتماعيَّة والثقافيَّة بشكلٍ عامٍّ، ففتحت الباب للدراسات المعرفيَّة ل التي غالبًا ما تتصف بمنظورٍ علميٍّ أشملَ ومنهجٍ وظيفيٍّ أوسع، يقومان على الع اقات البينية ل والتكامل المعرفيِّ لعلوم الفنِّ الإساميِّ ونظرياته الفلسفيَّة والجماليَّة والإبداعيَّة والنقديَّة، ل ويتجاوزان المنظور الآثاريَّ والوظيفة المتحفيَّة لموضوع الفنِّ الإساميِّ، وعدم الركون النهائيِّ ل إليهما في التعامل العلميِّ مع هذا الموضوع. وتهدف هذه المقاربة إلى تحقيق ا استدامة المعرفيَّة للفن الإساميِّ بوصفه معرفة جماليَّة ل ل إساميَّة مركَّبة من عدد من العلوم والنظريات التأسيسية والبنائية والتأصيلية والمساعدة لتكوين ل هذا الفنِّ. وتخلص هذه المقاربة إلى بعض النتائج المعرفيَّة والمنهجية والوظيفية القابلة ل استلهام ل الثقافي وا استثمار المعرفيِّ في الدراسات المستقبليَّة المتعلِّقة بالفنِّ الإساميِّ.

İslam sanatı konusu günümüzde neredeyse Batılı bilgi alanı haline gelmiştir. Oryantalist çalışmalar İslam sanatını arkeoloji ve müze bilimi ilkeleri üzerine kurmuştur. Daha sonra bu çalışmalar genel olarak beşeri, sosyal ve kültürel bilimler prensipleri üzerine geliştirilmiştir. Böylece söz konusu çalışmalar genellikle İslam sanatı ile felsefi, estetik, yaratıcı ve eleştirel teorilerin karşılıklı etkileşimlerinin yanı sıra bilişsel bütünleşmeye dayanan bilişsel çalışmalara kapı açmıştır. Bu yaklaşım, söz konusu sanatın oluşumunda yardımcı olan temel, yapısal ve özgün kuram ve bilimlerden oluşan birleşik İslami estetik bilgisi olarak İslam sanatının bilişsel sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, İslam sanatı ile ilgili gelecekteki çalışmalara kültürel ve bilişsel yatırımlardan esinlenebilecek bazı bilişsel, metodolojik ve fonksiyonel bulgularla sonuçlanmaktadır.

Islamic Art may be an Orientailistic subject of Archaeology & Museology, which is scientifically improved by the post-Oriental studies that open the door to the appearance of epistemological ones. They adopted a comprehensive knowledge perspective & a wide functional approach, based on the interrelationship and cognitive integration of the philosophical, aesthetic, creative and critical theories of Islamic art. They transcend the archaeological perspective and the museum’s function of Islamic art. This study aims to achieve the cognitive sustainability of Islamic art as a complex aesthetic knowledge of Islam. It is composed of many theories, which can be described as a constitutive, structural, rooting and assistant in the formation of Islamic Art. The study concludes with some cognitive, methodological and functional results that can be inspired culturally and creatively by future studies related to Islamic art.