تحقيق مقدار الدينار والدرهم والموازين الشرعية المتعلقة بهما

Abstract

إن معرفة المقادير الشرعية بالغة الأهمية للفقيه والمفتي وطالب العلم الشرعي؛ لأنه بواسطتها يمكنهم بيان الحكم الشرعي الوارد بأحد هذه المقادير. وتعدُّ الموازين الشرعية من أهم المقادير الواردة في النصوص الشرعية، فكان الاهتمام بها أولى من الاهتمام بغيرها، على الرغم من أهمية كلِّ المقادير الشرعية؛ لأن الموازين الشرعية يُعتمد عليها في معرفة مقدار نصاب الزكاة، وأقل المهر، ونصاب المال في السرقة. وإذا استطاع هذا البحث الوصول إلى تقدير راجح لوزن الدينار والدرهم الشرعيين يمكنه تعميم هذا الوزن على المذاهب المختلفة؛ لأن من المعلوم أن مقدار الدينار والدرهم كان معروفًا في زمن النبي صلى الله عليه وسلم، كما يمكننا بعد ترجيح مقدار وزن الدينار والدرهم بالغرامات اليوم تقديرُ بقية الموازين الشرعية بالاعتماد على المقدار السابق. ويأتي هذا البحث ليقدِّم إسهامًا بسيطًا يمكن من خلاله ترسيخ أقوال في هذا الميدان، وردِّ أخرى، بغية الوصول إلى خلاصة يمكن لأهل العلم الاعتماد عليها في الفتوى وبيان الحكم الشرعي.

Şeri tartı birimleri şeri naslarda yer alan ölçü birimlerinin en önemlileri arasında sayılır. İşte bu sebepten ölçü birimlerinin hepsi haddi zatında çok önemli olsa da bunların içerisinde daha fazla önemi haiz olanlar tartı birimleri olmuştur. Fakihler eskiden şeri ölçü birimlerinin karşılıklarını yaşadıkları zamanın ve yörenin örfüne uygun birçok ölçü birimleriyle ifade etmişlerdir. Böylece şeriatın ve nasların yararına olacak şekilde yaşadıkları zamana uygun bir dil yakalamışlardır. Bu nedenle bu sahadaki bir araştırmacının söz konusu metotları iyice inceleyerek dinar ve dirhemin tartı birimi açısından miktarını tespit etmesi elzemdir. Çünkü bu ikisinin miktarı bilindiği zaman bu sayede diğer şeri ölçü birimlerini de tespit etmek mümkün olacaktır. Bu çalışmada şeri dinar ve dirhemin tartı bakımından miktarı büyük oranda tespit edilebilirse belirlenen bu tartı biriminin farklı mezheplere teşmil edilmesi de imkân dahilinde olacaktır. Bu çalışmayla ilgili sahada ayakları yere basan görüşler ortaya konulabilmesi ve uygun olmayan görüşlerin reddedilebilmesi gibi noktalara mütevazi bir katkı sunulması hedeflenmektedir.

Knowing the legal criteria is extremely important for the jurist, the mufti, and the seeker of Islamic knowledge. Because by it they can explain the legal ruling contained in one of these quantities. The legal scales are relied upon to know the nisab of zakat, the minimum dowry, and the nisab of money for theft. Estimating these scales in gram units, and these methods vary between accurate and inaccurate, and some jurists may transfer without checking or noticing the difference in the name or the standard unit after a long time has passed since it was used by another jurist, or when the place changed. It was incumbent upon the researcher today to examine these methods in order to find out the weight of the dinar and the dirham, which are the basis on which the rest of the legal amounts are revealed when knowing their weight. It is known that the amount of the dinar and the dirham was known in the time of the Prophet, may God bless him and grant him peace, and after weighing the weight of the dinar and dirham in fines today, we can estimate the rest of the legal balances based on the previous amount.