منهج العلَاّمة العتر في تحقيق نصوص المصطلح

Abstract

لم تكن قواعد علم تحقيق النصوص قد نضجت واستقرَّت عندما بدأ الشيخ عتر رحمه الله يقتحم هذا المضمار الذي كان الدخول فيه مقتصرًا على مجموعة محدودة من الأساتذة، وليس مفتوحًا لكل من هبَّ دبَّ كما هو الحال اليوم، ومن اللافت أن يبدأ وضوح المنهج ونضوجه لديه مع أول عمل تحقيقي له هو إخراجه لكتاب ابن الص لح، ثم تتابعت أعماله التحقيقية، وكان منها ا في مجال علوم المصطلح: إرشاد ط لب الحقائق للإمام النووي، ونزهة النظر للحافظ ابن حجر. ا وسوف نقف في هذا البحث على العناصر الأساسية في خطوات تحقيق النص المتعلق بعلوم المصطلح عند الأستاذ عتر، ومنهج الدراسة التي تناول من خلالها تلك النصوص.

Üstad Nureddin Itir, tahkik sahasına girmeye başlamadan önce metin tahkik ilminin kural ve kaideleri olgunlaşmış ve yerleşmiş değildi. Nitekim bu alan, günümüzde olduğu gibi herkesin dahil olabileceği bir alan olmayıp belirli sayıdaki bir akademisyen grubu ile sınırlıydı. Tahkik metodunun açıklığa kavuşması ve yaygınlaşmasının Itir’ın, İbnü’s-Salah’ın kitabını neşrettiği ilk tahkik çalışmasıyla başlaması dikkat çekicidir. Üstadın tahkik çalışmaları daha sonra devam etmiş ve bu meyanda İmam Nevevî’nin İrşâdu Tullâbi’l-hakâik’i ile İbn Hacer’in Nüzhetü’n-Nazar eserlerini tahkik ederek yayımlamıştır. Bu araştırmamızda Nureddin Itir’ın, hadis usulü metinlerinin tahkikinde takip ettiği başlıca esaslar ve bu metinleri ele aldığı çalışma yöntemi üzerinde durulacaktır.

When shaykh al-ʿItr joined the field of editing texts, the foundations of the field have not been laid down yet. At that moment, the field was just occupied by experts and specialists and not widely exposed, as we see later, to all of these non-experts. Noteworthy that the method started to be flourished with the first editing project Shayk ʿItr did, the Muqaddima of Ibn al-Ṣalāḥ. Then many editing works were done by the shaykh among them are al-Nawawī’s Irshād ṭullāb al-ḥaqāʾiq and Ibn Ḥajar’s Nuzhat al-naẓar. This paper attempts to analyze the core elements and the approaches that Shaykh ʿItr followed in editing the Ḥadīth nomenclature Texts.