عن تأريخ موطَّأ مالك

Abstract

يدَّعي نورمان كالدر أن الموطأ لم يكن صنعة مالك ولا تأليفه، وإنما صُنِّف في وقت متأخر عن وفاته، يقدِّره كالدر بأنه حوالي عام 270 ه/ 883 م، وقد نهض وائل حاق لنقض هذا الادعاء ل في هذه الدراسة، واعتمد على عدة حجج، أهمها المقارنة بين الموطأ والمدونة من حيث وظيفة مالك وصورته فيهما، حيث إنه يُصوَّر في المدونة بأنه إمام المذهب ومؤسسه، خ افا لصورته في ل الموطأ التي لا تعدو وظيفته الرواية. فلماذا يقوم المالكية في مرحلة متأخرة بجمع الموطأ بهذا الشكل، وتصوير مالك بهذه الصورة، هذا يناقض صورة مؤسس المذهب.

Norman Calder, Muvatta’ın Malik'in kendi ürettiği ve yazdığı bir eser olmadığını, eserin Malik’in vefatından sonra, 270/883 civarında. Wael B. Hallaq Maliki mezhebinde fıkıh tasnif sürecinin gelişimiyle alakalı ilimlere dayanmıştır. Wael Hallaq’ın yönelttiği itirazın merkezinde Müdevvene’de Malik’in vazifesi ve imajı yer almaktadır. Öyle ki Malik, Müdevvene’de, mutlak fakihi ve bu ekolün kurucusu olarak tasvir edilmektedir. Sonra, orada Malik’in imajının ravilikten öteye geçmediğini ve onun kendisinden önceki kaynaklardan naklettiği görmekteyiz. Malekiler bunu neden üçüncü yüzyılda yapıyor? Bu, düşünce okulunun kurucusunun imajıyla çelişir.

Norman Calder claims that the Muwatta is not Malik's own work, but that it was written sometime around 270/883. Wael Hallaq's cardinal piece of evidence against Calder's dating is the function and image of Malik in the Mudawwana, where he is transposed into a master jurist, the school's founder. It would have been impossible for the Muwatta to be a product of the last quarter of the third century Hijra and yet impart an image of Malik as a mere transmitter of others' authority. Why does the Malekis do this in a third century? This contradicts the image of the founder of the school of thought.