Bir Sürgün Anlatısı Kondurma Siyaseti

Abstract

Etkili anlatıları bünyesinde taşıyan edebiyat, insana/hayata farklı açılardan bakabilmeyi, onu sorgulamayı, hayatın uzağında değil de merkezinde olmayı öneren bir yeniden kurgulamadır. Bilim dallarının ihmal ettiği insana dair önemli veriler, toplumu yansıtan birer ayna görevi üstlenen edebi eserlerde çoğu zaman kendilerine yaşam alanları bulabilir. Bu eserlerden bizden önceki toplumlarla ilgili veriler elde edebilir, yazarların insan gerçeğini göz ardı etmeden oluşturdukları kurguları sayesinde hayata dair önemli ayrıntılara ulaşılabiliriz. Dönemindeki çoğu yazar gibi Kemal Tahir’in roman ve hikâyelerinin temel dayanağı, dereceleri farklı olmakla birlikte içerisinden çıktığı toplum olur; sanatçı şahit olduğu toplumsal olayları, kurmaca kahramanlar/olaylar üzerinden vermeye çalışır. Kurmaca olmasına rağmen gerçeğin uzağına düşmeyen, içerisinde hayatın gerçeklerine çıkan bir yolu her zaman barındıran metinler sayesinde sosyolojik okuma, diğer bilgi kaynaklarının yanında edebî metinleri de inceleme alanlarının dışında tutmayarak -tıpkı Kondurma Siyaseti adlı anlatıda olduğu gibi- insan gerçeğine ulaşmada daha avantajlı bir hale gelir. Bu çalışmada Kemal Tahir’in Göl İnsanları kitabında bulunan ve Dersim’de yaşayan Kürtlerin Rumeli’ye sürgünlerini konu edinen Kondurma Siyaseti adlı hikayesi yazıldığı dönemin toplumsal şartları göz önünde bulundurularak sosyolojik okuma yöntemi ile incelenmiş ve olayların geçtiği zamana ait toplumsal gerçeklere ulaşılmaya çalışılmıştır.

Sociologists often seek to uncover social data through literary works that may be absent in historical, sociological, or psychological studies. This is because important aspects of human experience, often overlooked by other branches of science, find expression in the narratives of writers who immerse themselves in the realities of life. Consequently, elements such as the daily lives, clothing, entertainment, emotions, and thoughts of people from the past are brought to light through literature. These works fill the gaps left by other disciplines, offering a timeless relevance. By grounding their fiction in the realities of human existence, authors ensure their works remain fresh and unbound by the constraints of a specific time period. In this study, Kemal Tahir’s understanding of art is illuminated by its main circles, the relationship between literature and sociology will be emphasized and his story called Kondurma Siyaseti in his work Göl İnsanları, which we think is a rich text in terms of sociological reading, will be examined. After the work is analyzed with the “internal reading” method based on content analysis about the social structure of the period will be investigated for further information by taking into account the social conditions in which it was produced, and the “external reading” method, based on the narrative created with a socialist-realistic understanding.