Doğaüstü Varlıklarla İlgili Halk İnanç ve İnanışlarının Divan Şiirine Yansıması

Abstract

Bulunduğu toplumun kültürünü taşıması bakımından önemli bir şiir geleneği olan divan şiirinin şairleri yetiştikleri kültürden beslenmiş ve şiirlerinde bu kültüre yer vermişlerdir. Bu bakımdan onların eserlerinde sanatkârane üsluplarının arasına gizlenmiş topluma ait kültürel unsurları, halk inanç ve inanışlarını görmek mümkündür. Şiirlerde görülen bu halk inanç ve inanışlarından biri de doğaüstü varlıklara dairdir. Doğaüstü varlık toplumda genelde bilinmeyenle ilişkilendirilir. Bu bakımdan şairlerin şiirlerine konu olan bu varlıklar, bilinmeyene karşı merak olarak da düşünülebilir. Bu çalışmada doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının divan şiirine nasıl yansıdığını incelemek için 14. ve 19. yüzyıllar arasında yaşayan şairler seçilmiş ve onların şiirlerinden hareketle bu inanç ve inanışların divan şiirine nasıl yansıdığı hakkında tespitte bulunulmuştur. Şairler seçilirken herhangi bir yüzyıla ya da isme bağlı kalınmadan çalışılmış olmasının sebebi divan şiirine bütüncül bir bakışla bakma arzusudur. Aynı yüzyılın ya da bir ismin şiirlerini incelemek yerine çeşitli yüzyıllarda yaşamış şairlerin şiirlerini incelemek; doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının divan şiirine ne ölçüde yansıdığını görmek bakımından önemlidir. Çalışma neticesinde doğaüstü varlıklarla ilgili halk inanç ve inanışlarının bütün yüzyıllarda şairleri etkilediği, şairlerin şiirlerinde bu varlıklara yer verdiği görülmüştür. Burada önemli olan nokta, şairlerin bu varlıkları halk kültüründeki inançlara paralel olarak işlemiş olmalarıdır. Bu bağlamda divan şiirinin her dönemde halk inanç ve inanışlarından beslendiği söylenebilir. Halk inanışları konusunun halk biliminin araştırma dairesi içinde yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda divan şiirinin halk kültüründen uzak olmadığı görülecektir. Bununla birlikte divan şiirinin halk kültüründen beslenmiş olması onun sosyal yaşamdan kopuk olmadığının da bir göstergesidir.

The poets of divan poetry, which is an important poetry tradition in terms of conveying the culture of the society in which it is located, were nourished by the culture in which they were raised and included this culture in their poems. In this respect, it is possible to see the cultural elements of the society, folk beliefs and beliefs hidden among their artistic styles in their works. One of these folk beliefs and beliefs seen in poems is about supernatural beings. Supernatural beings are generally associated with the unknown in society. In this respect, these beings, which are the subject of poets’ poems, can also be considered as curiosity towards the unknown. This study, examines how folk beliefs and beliefs about supernatural beings are reflected in divan poetry through selecting poets living in the 14th and 19th centuries and determining how these beliefs and beliefs were reflected in divan poetry. The reason why the poets were selected without adhering to any particular century or name is due to the desire to look at divan poetry from a holistic perspective. Instead of examining the poems of the same century or a name, examining the poems of poets who lived in various centuries; It is important to see to what extent folk beliefs and beliefs about supernatural beings are reflected in divan poetry. As a result of the study, it was seen that folk beliefs and beliefs about supernatural beings influenced poets in all centuries, and poets included these beings in their poems. The important point here is that poets processed these entities in parallel with the beliefs in folk culture. In this context, it can be said that divan poetry was nourished by folk beliefs and beliefs in every period. Considering that the subject of folk beliefs is within the research circle of folklore, it will be seen that divan poetry is not far from folk culture. However, the fact that divan poetry is nourished by folk culture is also an indication that it is not disconnected from social life.