Parlamento Egemenliğinden Yüksek Mahkeme Hakimiyetine İngiliz ve Amerikan Anayasal Düzenlerinin Kararlaştırılması

Abstract

Anayasacılığın doğduğu İngiltere'de Ortak Hukukun olgunlaştırdığı ilkeye göre mutlak egemenliğin sahibi parlamento, ülkenin üstün kanunlarını yapmaya yetkilidir. Ne hükümetin ne de herhangi bir mahkemenin parlamento iradesini değiştirme, yok sayma ya da ilga etme yetkisi bulunur. Demokratik anayasacılığın en eski ve özgün örneği bu yönüyle daha yakından incelenmeyi hak eder. Atlantik'in diğer yakasında eski bir İngiliz sömürgesi olarak hayata başlayan Amerika Birleşik Devletleri (ABD), anayasa yargısını ve katı erkler ayrılığını anayasa literatürüne kazandıran ülkedir. Çok sayıda anayasa hukukçusunun ifade ettiği gibi Amerikan Yüksek Mahkemesi yalnızca hukukun ne olduğunu söylemekte kalmaz aynı zamanda halk adına siyasi erkleri de denetler. Yaygın anayasacılık söylemine bakılırsa anayasa yargısı işleviyle donanmış güçlü bir yüksek mahkemenin temel hakları koruyarak hukuk devletini hayata geçirmekte daha başarılı olması gerekir. Kölelik ve ırk ayrımcılığını tahkim eden Yüksek Mahkeme karadan, bu ülke özelinde anayasacılık söyleminin gerçeklerle örtüşmediğini ortaya koyar. Makale, İngiliz ve Amerikan anayasal düzenlerini mukayese ederek temel hakları teminat altına alan, daha demokratik daha adil bir Türkiye için ipuçları yakalamaya çalışır.

England, the birthplace of constitutionalism, upholds the principle matured by Common Law wherein the Parliament, being the holder of absolute sovereignty, is granted the authority to enact the superior laws of the country. Notably, neither the government nor any court is vested with the power to alter, disregard, or revoke the will of the Parliament. In contrast, the United States has pioneered the constitutional review and the strict separation of powers into constitutional law literature. The US Supreme Court serves not only as a judicial arbiter of what the law is, but also as a watchdog of political powers on behalf of the people. According to the widely accepted discourse of constitutionalism, a robust Supreme Court ought to be more successful in implementing the rule of law by safeguarding basic rights. Nevertheless, the fact that the Supreme Court has issued rulings that have reinforced slavery and racial discrimination in the past indicates a significant misalignment between the constitutional discourse and the realities of the country. This article endeavors to compare the constitutional systems of two nations and to glean insights that may be useful in advancing a more democratic and equitable Turkey that provides for the protection of fundamental rights.