حاشية الأبهري على شَرْحِ العَضُدِ لمختصر ابن الحاجب : تأليف: يِّن أحمد مة سيف ال د ا الإمام العلَّ افعي ا الأبهري الش من لوحة 48 إلى لوحة 97

Abstract

عنوان الرسالة: حاشية سيف الدين الأبهري على شرح العضد لمختصر ابن الحاج ب للإمام سيف الدين أحمد الأبهري الشافعي )ت 800 (. فرسالتي العلمية عبارة عن تُقيق قسم من هذه الحاشية )من لوحة 48 إلى لوحة 97 .) والغرض من كتابة هذا البحث هو: إبراز أهمية هذه الحاشية، وذلك لما تميزت به عن باقي الحواشي الأخرى، من ضبطٍّ لألفاظ الشارح، وبيان ما خفي معناه، لا سيما والمحشي تلميذ للشارح، واهتمام بالرد والدفاع عن الشارح مما يورده عليه المحشون على شرحه، ولكون هذه الحاشية صارت آنذاك مصدرا من مصادر الكتب الاصولية التي أُلفت بعد تأليفها. فهي أشبه ما تكون بموسوعة أصولية، خاصة أنه اعتمد على كثير من أمهات الكتب الأصولية وغيرها. وتلك الأسباب كانت موطئة ودافعة لتحقيق الكتاب؛ خاصة وقد وجدنا نسخا تركية للكتاب ذات قيمة علمية عالية، وكذلك هي من أفضل النسخ في العالم، سيما وأن الكتاب له مكانة عظيمة عند أهل العلم وخاصة السادة الشافعية، فعسى بهذه الدراسة أن ترى الحاشيةُ النورَ بثوبه الجديد ليحصل عليه كل مستفيد .

Tez konusu: Seyfeddin el-Ebherî'nin ibn Hâcib'in muhtasarının şerhu'l-Adud Haşiyesi, Müellefi İmam Seyfeddin Ahmed el-Ebharî el-Şâfiîdir (ö. 800). Tezim bu haşiyenin bir bölümünün tahkik ve incelenmesidir (48. levhadan 97. levhaya). Bu tezin gayesi: Bu haşiyenin önemini ve ehemmiyetini ortaya koymaktır. Zira bu haşiyeyi diğer haşiyelerden ayıran husus, onun şârihin lafızlarını düzeltmesi zapt etmesi ve kapalı kalan manalarını açıklamasıdır. Zira haşiye sahibi şârihin talebelirindendir. Yine şerhe yapılan itirazları ve bu itirazların cevaplarını zikretmesi bu haşiyenin önemli özelliklerinden birisidir. Yazılmasından sonra döneminin en önemli usul kaynaklarından birisi olması da onu diğer haşiyelerden ayırmıştır. Zira bir kendisinden önceki birçok kaynağı barındırmasıyla adeta bir usul fıkıh ansiklopedisi gibi olmuştur. Yukarıda zikredilen bu sebepler bizi bu kitabı tahkik etmeye sevk etmiştir. Özellikle de kitabın dünyadaki en iyi, en eski ve değerli nüshalarını Türkiye'de bulmamız ve âlimlerin özellikle de Şafiî âlimleri için özel bir yere sahip olması kitabın tahkik edilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Umulur ki bu çalışmamız ile haşiye yeni haliyle tekrar gün yüzüne çıkar ve istifade edilir hale gelir.

Title of the Thesis: Ḥashiyah of Saif al-Din al-Abhari on Aḍud's Sharh on Ibn al-Hajib's Mukhtasar by Imam Saif al-Din Ahmad al-Abhari al-Shafi'i (d. 800 AH). My academic thesis involves the critical editing of a portion of this Ḥashiyah (from folio 48 to folio 97). The purpose of this research is to highlight the significance of this Ḥashiyah, as it stands out from other Ḥashiyahs by its meticulous elucidation of the expositor's terms and clarification of ambiguous meanings, especially considering that the author of the Ḥashiyah was a disciple of the expositor. It also focuses on refuting and defending the expositor against criticisms posed by other commentators on his work. Furthermore, this Ḥashiyah became a key reference for subsequent works in the field of Usul al-Fiqh (principles of Islamic jurisprudence), resembling an encyclopedic source due to its reliance on numerous foundational texts in Usul al-Fiqh and other disciplines. These reasons provided the impetus and justification for editing this work, particularly as we discovered high-quality Turkish manuscripts of significant scholarly value, recognized as some of the best in the world. This work holds great esteem among scholars, especially the Shafi'i jurists, and it is hoped that this study will bring the Ḥashiyah to light in its refined form for the benefit of all seekers of knowledge.