Geleneksel Malatya Evleri Mutfaklarının Çağdaşlaşma Süreci Temelinde Dönüşümü

Abstract

İnsanoğlunun hayatının en temel ihtiyaçlarından birisi yemek yeme ve içme ihtiyacıdır. Bundan dolayı yaşadığı mekânlarda yemek yeme ve içmek için özel alanlar düşünülüp mutfak kavramı ortaya çıkmıştır. Hızlı nüfus artışı, çağdaşlaşma, toplumun batı kültürlerine açılması, hızlı sanayileşme, kentleşme, kadınların çalışma hayatına atılması, teknolojinin hayatımıza girmesi gibi nedenler ile mutfak tasarımı Geleneksel Türk mutfağında zaman değişimlere uğramıştır. Bu değişime ise Türkiye’nin çağdaşlaşma sürecinin büyük katkısı olmuştur. Bu süreç içerisinde geleneksel Türk mutfağı hızlı bir şekilde evrimleşmiştir ve Türk kültüründen uzaklaşmıştır. Bu çalışmada mutfakların tarihsel gelişimi incelenip, geleneksel Türk mutfağı bağlamında çağdaşlaşma sürecinin başlaması ile mutfak kavramının yerinde gözlem yaparak ve fotoğraflarla saptayarak geleneksel Malatya evleri bağlamında nasıl evrimleştiği irdelenerek değerlendirilmiştir. Bu evrimleşmeyi iyi kavrayabilmek için geleneksel Türk evinde mekân kurgusu içerisinde mutfak kavramı, Türk evi mutfağının bölgelere göre farkı, Türk evi mutfağının gelişim süreçleri içerisinde geleneksel Türk evi mutfağının Türkiye’deki çağdaşlaşma süreci incelenmektedir. Evrimleşmenin nasıl geliştiği ve özgün olarak Malatya yöresi geleneksel Türk evi mutfaklarının kullanıcı temelinde çağdaş dönüşümleri yerinde incelenmiş ve gözlemlenmiştir. Geleneksel Malatya evleri mutfaklarının önemli ve güncel kullanımında olan, iki (2) adeti Arapgir ilçesinde yerinde incelenmiş ve fotoğraflarla saptanmıştır. Diğer bir (1) adeti Gündüzbey ilçesinde yine yerinde gözlemlenerek ve fotoğraflarla saptanarak inceleme geliştirilmiştir. Bu mutfakların çağdaş kullanımda nasıl ve hangi eklemeler ya da dönüşümlerle kullanıldığı gözler önüne sergilenmiştir. Geleneksel mutfağın incelenmesi ile mutfakların güncel dönüşümlerinin beraberinde benzer ve farklılaşma özellikleri saptanmıştır. Tezin yerinde incelemeleri, boyunca çağdaşlaşma özellikleri kurgulanmış ve tanımlanmıştır.

One of the most basic needs of human life is the need to eat and drink. For this reason, special areas for eating and drinking have been considered in the places where they live and the concept of kitchen has emerged. Kitchen design has undergone changes in Traditional Turkish cuisine due to reasons such as rapid population growth, modernization, opening of society to western cultures, rapid industrialization, urbanization, women's entry into working life, and the introduction of technology into our lives. Turkey's modernization process has made a great contribution to this change. In this process, traditional Turkish cuisine has evolved rapidly and moved away from Turkish culture. In this study, the historical development of kitchens is examined and how the concept of kitchen has evolved in the context of traditional Malatya houses with the beginning of the modernization process in the context of traditional Turkish cuisine is examined and evaluated by making on-site observations and determining with photographs. In order to comprehend this evolution well, the concept of kitchen within the spatial fiction of the traditional Turkish house, the difference of the Turkish house kitchen according to regions, the modernization process of the traditional Turkish house kitchen in Turkey within the development processes of the Turkish house kitchen are examined. How the evolution has developed and the contemporary transformations of the traditional Turkish house kitchens of Malatya region on the basis of users have been examined and observed on site. Two (2) of the kitchens of traditional Malatya houses, which are important and in current use, were examined on site in Arapgir district and identified with photographs. Another one (1) in Gündüzbey district was observed on site and identified with photographs. How and with which additions or transformations these kitchens are used in contemporary use has been exhibited. By examining the traditional kitchens, similar and differentiating features of the kitchens with their contemporary transformations were determined. Throughout the on-site investigations of the thesis, the features of modernization were constructed and defined.