Tıp Alanındaki Gelişmelerinin Klasik Fıkıh Kaynaklarında Yer Alan Hükümler Üzerindeki Etkileri

Abstract

Günümüzde süregelen bir değişim mevcuttur. Her alanda yenilik ve gelişmeler göze çarpmaktadır. Özellikle teknolojik gelişmeler, çağımızda hayli önem kazanmıştır. Bu teknolojik gelişmeler pek çok alanda olduğu gibi tıbbî gelişmelerin de hız kazanmasına sebep olmuştur. Tıbbî alandaki bu gelişmelerin klasik eserlerde yer alan hükümler üzerindeki etkisinin araştırılması ve ortaya çıkan sorunlara çözüm aranması bir ihtiyaca dönüşmüştür. Bu sebeple Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin 39. maddesinde de yer alan zamanın ve buna taalluk eden şartların değişmesiyle hükümlerin de değişmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade eden kaidede de açıklandığı üzere tıbbî gelişmeler sonucunda klasik eserlerde yer alan hükümlerde meydana gelebilecek değişimler ve güncellemeler sorusu ele alınmıştır. Tez giriş ve sonuç hariç üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ilk olarak İslam hukukunda hükümlerin değişmesi, değişime etki eden faktörlerle İslam hukukunda değişime açık olan hükümler ve hükümlerde değişimin sebepleri beyan edilmiştir. Ardından tıp ve fıkıh ilişkisi ele alınmış, bu bağlamda İslam âlimlerinin tıp ilmi hakkındaki görüşleri ve fıkhî hükümlerde tıp ilminin etkisi birkaç örnekle incelenmiştir. Tezin ikinci bölümünde ibâdât kısmında tıbbî meselelerini ilgilendiren bulûğ yaşı ve alametleri, hayızın asgari ve azami süresi, nifasın süresi, gebelik esnasında görülen kanın hükmü, hayatta olan ya da ölü bir annenin karnı kesilerek bebeğin alınması, anne karnındaki bebeğin düşürülmesi, secde mahalli ile oruca taalluk eden konular ele alınmıştır. Bu konulara ait fıkhî bilgiler klasik eserler incelenerek derlenmiş, ardından aynı konular hakkında güncel tıbbî gelişmeler ele alınarak hükümler üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Tezin üçüncü ve son bölümünde ise muamelât kısmında tıbbî gelişmelere taalluk eden nikâhta tefrik sebebi sayılan hastalıklar, gebeliğin asgari ve azami süresi, nesebin ispat yolları, fâili meçhul cinayetlerin açığa çıkarılması ve içki içmenin cezasıyla ilgili meseleler dört mezhebe ait klasik fıkıh eserlerinde ele alınmış, günümüz tıbbî gelişmelerinin bu hükümler üzerindeki etkileri incelenmiştir.

Today, there is an ongoing change. Innovations and developments stand out in every field. Especially technological developments have gained great importance in our age. These technological developments have caused medical developments to accelerate as in many other fields. It has become a need to investigate the impact of these developments in the medical field on the provisions in classical works and to seek solutions to the problems that arise. For this reason, the thesis deals with the question of changing and updating the provisions on medical issues in classical works with the change of time and the conditions related to it, which is also included in Article 39 of Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye. The thesis consists of three chapters, excluding the introduction and conclusion. In the first chapter, firstly, the change of provisions in Islamic law, the factors affecting change, the provisions that are open to change in Islamic law, and the reasons for change in provisions are explained. Then, the relationship between medicine and fiqh is discussed, and in this context, the views of Islamic scholars on the science of medicine and the effect of medical science on fiqh rulings are analyzed with a few examples. In the second part of the thesis, the age of puberty and its signs, the minimum and maximum duration of menses, the duration of nifaas, the ruling on blood seen during pregnancy, the removal of the baby by cutting the mother's abdomen, the abortion of the baby in the womb, the place of prostration and the issues related to fasting are discussed. These issues are analyzed and collected from classical works in fiqh, and then current medical developments on the same issues are discussed and their effects on the rulings are evaluated. In the third and final part of the thesis, the issues related to the medical issues in the mu'amalāt section, such as the diseases that are considered as grounds for separation in marriage, the minimum and maximum duration of pregnancy, the ways of proving progeny, the discovery of unidentified murders, and the punishment for drinking alcohol, are discussed in the classical fiqh works of the four madhhabs, and the effects of contemporary medical developments on these rulings are discussed. In the conclusion, the impact of medical developments on jurisprudence is discussed, and the opinions on whether it is possible to change the jurisprudence on medical issues in classical works within the framework of the examples given in the third section are given.