Yabancı Dil Olarak Türkçe Ders Kitaplarındaki Kültürel Unsurlar: Yeni İstanbul Örneği

Abstract

İnsanların kendi ihtiyaçlarını karşılayarak hayatlarını başkalarıyla uyum içerisinde yaşayabilmeleri için birbiriyle iletişim içerisinde olmaları gerekmektedir. İletişim ihtiyacını karşılayabilecek en temel unsur dildir. Türkçe dünyada çok konuşulan diller arasındadır. Türkiye’nin önemli bir konumda bulunması ve yükselen bir değer olmasından dolayı Türkçe öğrenmeye yönelik taleplerin gittikçe arttığı görülmektedir. Bu bağlamda Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi son yıllarda yaygınlaşmakta ve öğretiminin önemi de gitgide artmaktadır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımı oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Hedef dili doğru ve amacı doğrultusunda kullanabilmek için hedef kültürün de öğretimi gerekmektedir. Kültür toplumun kimliğine işaret etmektedir. Dil ile kültür iç içe olduğundan temel beceriler, dil bilgisi, kelime bilgisi hedef dilin kültürü ile öğrenenlere kazandırılmaktadır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında kullanılan materyallerin başında ders kitapları gelmektedir ve kültür sıklıkla ders kitapları aracılığıyla öğrenenlere aktarılmaktadır. Ders kitaplarında kültür aktarımı konusunun incelenmesi de yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanı için oldukça önemlidir. Bu önemden yola çıkarak yabancılar için Türkçe ders kitaplarındaki kültürel unsurları inceleyen çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalarda çoğunlukla aktarılan kültürel unsurlar ortaya konulmakta ve incelenmektedir. Bu çalışmalar ders kitapları yazarları ve öğreticiler için önemli ve gereklidir. Bu nedenle daha fazla araştırmanın yapılması gerekmektedir. Bu gereklilikten hareketle Türkçenin öğretimi sürecinde yer alan kültürel unsurların belirlenmesine katkı sağlamak amacıyla bu çalışmada “Yabancılar için Türkçe ders kitaplarında yer alan kültürel unsurlar hangileridir?” araştırma sorusundan hareketle Yeni İstanbul (A1, A2, B1, B2 ve C1) yabancılar için Türkçe ders kitaplarında yer alan kültürel unsurlar incelenmiştir. Durum çalışması deseninde tasarlanan çalışmanın verileri doküman incelemesiyle toplanmıştır. Veriler on altı kültürel unsur başlığında incelenmiş ve içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda ders kitaplarında en fazla meslekler, yiyecekler ve değerlere yönelik kültürel unsurların sunulduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarında kültürel unsurların sayısının yüksek olduğu, kültürel unsurların ders kitaplarında farklı sayılarda yer aldığı ve sunulan unsurların dil seviyelerine göre farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ders kitaplarında az sayıda yer alan kültürel unsurlara daha çok yer verilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

In order for individuals to live their lives in harmony with others by meeting their own needs, communication among them is essential. The most fundamental element that can fulfill this need for communication is language. Turkish is among the most widely spoken languages in the world. Due to Turkey's significant position and its rising value, there is an increasing demand for learning Turkish. Consequently, the teaching of Turkish as a foreign language has become more widespread in recent years, and its importance has been steadily increasing. Cultural transmission holds a significant place in the teaching of Turkish as a foreign language. In order to use the target language correctly and in line with its purpose, instruction in the target culture is also necessary. Culture signifies the identity of a society. As language and culture are intertwined, basic skills, grammar, vocabulary, and cultural aspects of the target language are imparted to learners. Textbooks are one of the primary materials used in the teaching of Turkish as a foreign language, and culture is frequently conveyed to learners through these textbooks. Therefore, examining the transmission of culture in textbooks is crucial for the field of Turkish language teaching as a foreign language. Based on this significance, there are studies that investigate the cultural elements in textbooks. These studies typically aim to identify and examine the cultural elements most frequently conveyed. Such research is deemed important and necessary for textbook authors and educators. Hence, further research is warranted in this area. In light of this necessity, this study examines the cultural elements present in the "Yeni Istanbul" (A1, A2, B1, B2, and C1) Turkish language textbooks with the research question: "What are the cultural elements present in Turkish language textbooks for foreigners?" Designed in a case study pattern, the data for this study were collected through document analysis. The data were analyzed under sixteen cultural element headings using content analysis. The study found that the textbooks predominantly present cultural elements related to professions, foods, and values. Additionally, it was observed that the number of cultural elements varies across textbooks, and the presented elements differ according to language proficiency levels. It is suggested that providing more emphasis on cultural elements with fewer representations in textbooks would be beneficial.