Depresyon ve Yaş Düzeylerine Göre Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ile Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Erken dönem uyumsuz şemalar, bireylerin çocukluk döneminde yaşadıkları olumsuz deneyimlerin etkisiyle oluşan, hayat boyu süren bilişsel ve duygusal kalıplardır. Stresle başa çıkma tarzları ise bireylerin zorlayıcı durumlarla baş edebilmek için geliştirdikleri stratejiler olarak tanımlanır. Araştırmanın amacı ise, depresyon ve yaş düzeylerine göre erken dönem uyumsuz şemalar ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırma, 18-75 yaş aralığında 277 kadın ve 137 erkek olmak üzere 414 katılımcı ile yürütülmüştür. Katılımcılara demografik bilgi formu, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Beck Depresyon Envanteri’nin yer aldığı anket formu uygulanmıştır. Bulgular kısmında; cinsiyete, yaş düzeyine, medeni duruma, gelir düzeyine, çalışma durumuna göre katılımcıların erken dönem uyumsuz şemalar, stresle başa çıkma tarzları ve depresyon puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Korelasyon analizi sonucunda, erken dönem uyumsuz şemalar, stresle başa çıkma tarzları ve depresyon puanları arasında anlamlı korelasyon katsayıları bulunmuştur. Elde edilen veriler, yaş grupları ve depresyon düzeylerine göre analiz edilmiş ve değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için Çoklu Doğrusal Regresyon modelleri kullanılmıştır. Tahmin edilen modeller sonucunda; yaş ve depresyon düzeylerinin, erken dönem uyumsuz şemalar ve stresle başa çıkma tarzları üzerinde anlamlı ilişkiler gösterdiği ortaya çıkmıştır.

Early maladaptive schemas are cognitive and emotional patterns formed as a result of negative experiences in individuals' childhood, lasting throughout life. Coping styles are defined as strategies developed by individuals to deal with challenging situations. The purpose of the research is to examine the relationship between early maladaptive schemas and coping styles according to depression and age levels. The study was conducted with 414 participants, including 277 women and 137 men, aged between 18 and 75. Participants were administered a questionnaire consisting of a demographic information form, the Young Schema Questionnaire Short Form-3, the Coping Styles Scale, and the Beck Depression Inventory. In the results section, significant differences were observed in the mean scores of early maladaptive schemas, coping styles, and depression scores of participants according to gender, age level, marital status, income level, and employment status. Correlation analysis revealed significant correlation coefficients between early maladaptive schemas, coping styles, and depression scores. The obtained data were analyzed according to age groups and depression levels, and multiple linear regression models were used to examine the relationships between the variables. The predicted models indicated that age and depression levels showed significant relationships with early maladaptive schemas and coping styles.