Kapalı Spor Tesislerinin Salgın Hastalık Süreçlerinde Yeniden İşlevlendirilmesine Yönelik Bir Tasarım Rehberi

Abstract

Salgın hastalıklar, tarih boyunca çeşitli zaman aralıklarında meydana gelerek, şehirleri, ülkeleri ve bazen dünyanın büyük bir kısmını etkisi altına alarak maddi ve manevi zararlara sebep olagelmiştir. Bilimde yaşanan gelişmeler ve gelişen teknolojiler sayesinde geçmişte yaşanan birçok salgının tekrarlanması engellenebilse de yeni bir salgın hastalığın ortaya çıkmasıyla birlikte tüm süreç yeniden yaşanabilmektedir. Salgın hastalığa ilişkin tanımlamalar yapılması ve tedavi süreçlerinin hayata geçirilebilmesi sürecinde geçen zaman, yayılma hızına bağlı olarak salgınların toplumlar üzerindeki etkisini arttırabilmektedir. Solunum yoluyla bulaşan bir salgın hastalık söz konusu olduğunda, sosyal hayatın akışında değişiklikler yaşanabilmektedir. Mimarlık disiplini de diğer tüm disiplinlerde olduğu gibi bu değişikliklerin etkisi altında kalabilmektedir. Bazı yapılar salgın sürecinde geçici olarak işlevsiz kalabilmekte iken, sağlık yapıları ise salgına yönelik olarak yeniden biçimlendirilebilmektedir. Bu olağan dışı durum, sağlık hizmetlerinde aksamalara ve kısıtlamalara sebep olabilmektedir. Tezin konusu kapsamında, solunum yoluyla bulaşan salgın hastalık süreçlerinde sağlık hizmetlerinin sürdürülebilmesi için mevcut yapı stokunun yeniden işlevlendirilmesi stratejisi değerlendirilerek, kapalı spor tesisleri üzerinden bir tasarım rehberi geliştirilmiştir. Tezin giriş bölümünde tezin amacı, kapsamı, varsayımı ve yöntemi ele alınarak konuyla ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde; salgın hastalıklar ve salgın hastalık süreçlerinde sağlık hizmeti ihtiyaçları ele alınarak; salgın hastalık süreçlerinde sağlık hizmetlerinin sürdürülebilmesine yönelik geliştirilen mekansal stratejiler değerlendirilmiştir. İkinci bölümde; mevcut yapı stokunun salgın sürecinde yeniden işlevlendirilmesine yönelik olarak yapılan araştırmalar ve alanında uzman kişilerle gerçekleştirilen görüşmelere yer verilerek, elde edilen veriler ışığında belirlenen kriterlere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde; mevcut yapı stoku içerisinde, salgın süreçlerinde geçici süreyle faaliyetleri durdurulabilen kapalı spor tesislerinin yeniden işlevlendirilmesine yönelik olarak oluşturulan tasarım rehberine yer verilmiştir. Salgının tüm evreleri göz önünde bulundurularak, önerilerin hayata geçirilebilmesi için izlenebilecek eylem adımları da bu bölüm içerisinde değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise, yapılan araştırmalar, görüşmeler, analiz edilen mekansal stratejiler ve ortaya çıkan önerilerle ilgili sonuç ve değerlendirmeler anlatılmıştır.

Epidemics have occurred at various time intervals throughout history, affecting cities, countries and sometimes a large part of the world, causing material and moral damages. Owing to the developments in science and developing technologies, the recurrence of many epidemics in the past can be prevented, but the whole process can be experienced again with the emergence of a new epidemic disease. The time spent in the process of defining the epidemic disease and implementing the treatment processes can increase the impact of epidemics on societies depending on the speed of spread. In the case of an epidemic disease transmitted by respiratory tract, changes may occur in the flow of social life. The discipline of architecture, like all other disciplines, can be under the influence of these changes. While some buildings may become temporarily dysfunctional during the epidemic, health buildings can be reshaped for the epidemic. This unusual situation may cause disruptions and restrictions in health services. Within the scope of the thesis, a design guide has been developed over the indoor sports facilities by evaluating the strategy of re-functioning the existing building stock in order to maintain health services during the epidemic disease processes transmitted by respiratory tract. In the introduction chapter of the thesis, the aim, scope, assumption and method of the thesis are discussed and general information about the subject is given. In the first chapter; spatial strategies developed to sustain health services during epidemics were evaluated by considering epidemic diseases and health service needs in epidemic disease processes. In the second chapter; In this study, the criteria determined in the light of the obtained data were included, by giving place to the researches carried out for the re-functioning of the existing building stock during the epidemic process and the interviews with experts in the field. In the third chapter; Within the existing building stock, the design guide for the re-functioning of indoor sports facilities, which may be temporarily suspended during the epidemic processes, is included. Considering all phases of the epidemic, the action steps that can be followed for the implementation of proposals are also evaluated in this section. In the conclusion chapter, the results and evaluations about the researches, interviews, spatial strategies analyzed and the suggestions are explained.