Şevki Efendi ve Hasan Rıza Efendi Sülüs-Nesih Murakka’larının Mukayesesi

Abstract

“ġevki Efendi ve Hasan Rıza Efendi Sülüs-Nesih Murakkaʻlarının Mukayesesi” isimli yüksek lisans tezi, hat sanatının iki önemli üstadı olan ġevki Efendi ve Hasan Rıza Efendi‟nin Elif Kasîdesi meĢk murakkaʻındaki sülüs-nesih hatların satır, kelime, harf ve hareke mukayesesi yapılmayı amaçlayan bir çalıĢmadır. Tez çalıĢmasında murakkaʻnın tarifi, yapılıĢı ve çeĢitleri tarif edilmeye çalıĢılmıĢtır. XIX. yüzyılın önemli hattatlarından olan Mehmed ġevki Efendi ve Hasan Rıza Efendi‟nin hayatı, eserleri ve öğrencileri hakkında birçok kitap ve ansiklopediden istifade edilerek bilgi verilmeye çalıĢılmıĢtır. ġevki Efendi‟nin 1282/1865‟de, Hasan Rıza Efendi‟nin ise 1318/1900 tarihlerinde yazdıkları hat sanatında en çok örnek alınan Elif Kasîdesi meĢk murakkaʻının kaynağı, ebatları, tezyînatı ile ilgili bilgi verilmiĢtir. Tez çalıĢmasının konusu olan murakkaʻlardaki sülüs-nesih hatlar incelenerek yazıdaki intizam, satır nizamı, kalem hareketleri, boyutları, kelime ve harf bünyelerinin yapıları, hareke ve tezyîn özellik ve farklılıklar değerlendirilerek görsel, çizgisel ve yorumsal olarak mukayese edilmeye çalıĢılmıĢtır.

The master thesis titled “The Comparisons Between ġevki Efendi and Hasan Rıza Efendi‟s Sülüs-Nesih Murakkas” is a study which aims to compare the lines, letters and vowel points of ġevki Efendi and Hasan Rıza Efendi‟s sülüs-nesih in Elif Kasîdesi meĢk murakka. These artists are two prominent masters of calligraphy. In this thesis, I tried to describe the murakka, how to do it and its varieties. Many sources such as books and encyclopedias were used to compile information about these prominent calligraphers of the 19th century, Mehmed ġevki Efendi and Hasan Rıza Efendi‟s life, works and their students. The thesis includes information about the Elif Kasîdesi meĢk murakka‟s source, size and tezyinat. Elif Kasîdesi written by ġevki Efendi in 1282/1865 and Hasan Rıza Efendi in 1318/1900 was taken as a model in calligraphy. Murakka sülüs-nesih calligraphy is the subject matter of this thesis: Order, line order, pen moves, size, the structure of words and letters, vowel points, tezyin features and differences were analyzed and compared in terms of visual, linear and interpretational aspects.