Abdülhak Şinasi Hisar'ın "Çamlıcadaki Eniştemiz" Romanında Mekanı ve Mekansal Belleği Haritalamak

Abstract

Abdülhak Şinasi Hisar (1887-1963) yirminci yüzyıl Türk edebiyatının önde gelen roman, hatıra, biyografi ve hikaye yazarlarından biridir. Hisar, eserlerinde İstanbul'u ve özellikle çocukluk yıllarının geçtiği Boğaziçi, Büyükada ve Çamlıca'yı hatıralarına dayanarak anlatmaktadır. Abdülhak Şinasi Hisar'ın "Çamlıca'daki Eniştemiz" (1944) romanı, Üsküdar ve enişte Hacı Vamık Beyefendi'nin Çamlıca'daki köşkünde geçmektedir. Yazar, Osmanlı'nın son devirleri ile I. Dünya Savaşı'nın ilk yılları içinde enişteyi ve yaşadığı mekanları hatıralarına dayanarak anlatmaktadır. Bu hatırlama eylemi incelendiğinde "mekân", belleğe ilişkin önemli bir bilgi deposu haline gelmektedir. "Bellek", geçmişteki deneyimlerin ve yaşantıların hatırlanma durumudur. Geçmişte yazarın, duyumsal ve deneyimsel olarak algıladığı mekan kendi "mekansal belleğini" oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Abdülhak Şinasi Hisar'ın Çamlıca'daki Eniştemiz (1944) romanındaki mekanlar "bellek" üzerinden okuyarak ve mekan-bellek ilişkisi kurulmuş, romanı haritaları oluşturulmuştur. Mekanlar güncel haritalar üzerine işaretlenerek romanın "mekansal imaj haritaları" ve "zihinsel haritaları" çıkarılmıştır. Bu haritalar ile romanın mekansal okuması yapılmıştır. Sonuçlar bir romanın mekansal içeriğini görsel düzlemlerde ortaya koymak ve günümüzdeki mekanlarla ilişkisini anlayabilmek açısından önemlidir.