Türk ve Arap toplumlarında siyasi edebi ve kültürel bir figür olarak Nasreddin Hoca

Abstract

Bu çalışmamız Türk ve Arap mizahının önemli iki karakteri olan Nasreddin Hoca ve Cuha’yı Karşılaştırmalı Halk Edebiyatı perspektifinden figüratif olarak incelemektedir. Çalışmada öncelikle Halk Edebiyatını, ilgili kavramları ve kısımlarını ele alacağız. Ardından Arap Edebiyatındaki Cuha’nın gerçek bir karakter mi hayali bir kişilik mi olduğu sorusuna cevap arayacağız. Cuha ile ilgili tarihi gerçekleri kaynakları ile beraber aktararak yaşadığı iddia edilen dönemi aktaracağız. Bundan sonra Türk Edebiyatındaki Nasreddin Hoca ile ilgili iddiaları ele alacak, bu iddiaların dayandığı kaynakları belirterek onun da hayali bir karakter mi gerçek bir kişilik mi olduğu konusunu değerlendireceğiz. Nasreddin Hoca’nın tarihi kişiliği, yaşadığı siyasi ve sosyal çevreyi, etki ettiği insanları ve çağdaşlarını zikredeceğiz. Son olarak da Nasreddin Hoca ve Cuha’nın birer mizah karakteri olarak halk muhayyilesinde, Türk ve Arap Edebiyatında ve dünyada nasıl bir figüratif yöne sahip olduğunu izah etmeye çalışacağız. Onların fıkralarının günlük hayatımıza yansıması, siyasi, içtimai, fikirsel ve psikolojik olarak bu fıkraların bize ne kazandırdığına değineceğiz. Bu fıkraların edebiyatımızda kendimizi ifade etme kolaylığı açısından deyimsel anlamlar kazanmış sözlerini de aktaracağız. Elinizdeki bu çalışma folklorik bir araştırma olduğu için tarih ve siyasetle ilgili kısımları daha dar bir çerçevede ele alarak asıl konumuz olan karakterlerin figüratif yönüne odaklanmaya gayret edeceğiz.

This study examines two important characters of Turkish and Arab humor, Nasreddin Hodja and Cuha, as historical figures from the perspective of Comparative Folk Literature. In the study, we will first examine Folk Literature and the concepts and parts of this literature. Then we will seek the answer to the question of whether Cuha in Arabic literature is a real character or an imaginary personality. Then we will study the historical period that Cuha allegedly lived in, by presenting the historical facts about Cuha through its sources. After that, we will discuss the claims about Nasreddin Hodja in Turkish Literature, and then we will present the sources which these claims are based on and study the subject of whether he is a real person or an imaginary character. We will mention about Nasreddin Hodja's historical personality, the political and social environment he lived in, the people he influenced and his contemporaries. Finally, we will try to explain how Nasreddin Hodja and Cuha have a figurative side in folk imagination, in Turkish and Arabic literature and in the world as humor character. We will touch upon the reflection of their jokes to our daily lives and what these jokes politically , socially, intellectually and psychologically have brought to us. We will also point to the words of these jokes that have gained idiomatic meanings which have made easier to express ourselves in our literature. As this study is a folkloric research, we will study the historical and the political side of the characters in a narrower framework, and will rather try to focus on our main subject which is the figurative aspect of them.