Ali B. Abbas El-Mecûsî’nin Kâmilü’ssınâ ʿAti’t-Tıbbiyye Adlı Eserinde “Kuvvetler, Fiiler ve Ruhlar” Bölümlerinin Tercüme ve Değerlendirilmesi

Abstract

Nefs ve ruh kavramları, eski dönemlerden itibaren insanların çeşitli yaklaşımlar benimseyerek anlamaya çalıştığı, ancak üzerinde fikir birliği sağlayamadığı konulardan biridir. Nefs ve ruh kavramlarının, medeniyetler arasındaki bilgi aktarımı ve bunların çeşitli sentezleri sonucunda, her medeniyette var olduğu görülmektedir. İslâm tıp tarihindeki en büyük hekimlerden biri olan Ali b. Abbas el- Mecûsî de Kâmilü’ṣ-ṣınâʿati’ṭ-ṭıbbiyye adlı hacimli eserinde nefs ve ruh konularını bir makale içinde 20 başlık altında ele almaktadır. Bu eser, kendisinden önce felsefi nitelikte yapılmış nefs çalışmalarından farklı olarak, konunun daha çok tıbbî bir bakış açısıyla ele alınması bakımından dikkat çekmektedir. Bu çalışmamızda, el- Mecûsî’nin Kâmilü’ṣ-ṣınâʿati’ṭ-ṭıbbiyye eserinde nefs ve ruh konularına yer veren dördüncü makalenin ilk 10 bölümü ele alınarak farklı açılardan incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle el-Mecûsî’nin Kâmilü’ṣ-ṣınâʿati’ṭ-ṭıbbiyye eserinin ilgili bölümünün Arapçadan Türkçeye çevirisi yapılmış ve nefs ve ruh kavramları, çevrilen bu metin etrafında önceki ve sonraki kavramsallaştırmalar da göz önünde tutularak aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Nafs and rūḥ are the terms which people have attempted to understand by adopting several approaches since the old times; however, they could not agree upon it. The terms of nafs and rūḥ are observed to exist in all civilizations due to the knowledge transfer among them and various syntheses of such knowledge. Also ʿAlī ibn al-ʿAbbās al-Majūsī, one of the most important physicians of the Islamic history of medicine, dealt with the concepts of nafs and rūḥ under 20 headlines in an article of his work Kāmil al-ṣināʻa al-ṭibbīya. It is a remarkable work as it deals with these concepts with a medical perspective differently from the previous works which discussed the concepts of nafs and rūḥ more philosophically. In this study, we dealt with the first 10 chapters of the article related to the terms of nafs and rūḥ in the aforementioned work Kāmil al-ṣināʻa al-ṭibbīya of al-Majūsī, and examined them from different aspects. In the first place, we translated the relevant chapter of the work Kāmil al-ṣināʻa al-ṭibbīya of al-Majūsī from Arabic into Turkish and attempted to shed light on this subject considering the conceptualizations made before and after the translated text.