İslam Mabedine Yazı Nasıl Girdi?

Abstract

Bu tezde İslam mabedine yazı kültürünün nasıl girdiği incelenmiş, bir sembol olarak yazının mekanla nasıl ilişki kurduğuna bakılmıştır. Çalışmada yazının İslam mabedi için vazgeçilemez bir unsur olup olmadığı, yazıyla nelerin söylenmek istendiği, yazının muhatabının kim olduğu ve mimarinin söylemek istediklerinin yanında yazıya nasıl bir rol düştüğü soruları sorulmuştur. İslam tarihinin kırılma noktalarından seçilen mabetler bu bağlamda incelenmiş, yazı programlarının mimari ve iktidar kavramlarıyla ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde İslam mabedi kavramı ve mescitlerin camiye dönüşme süreci üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde İslam mabedine yazı programlarının neden girdiğine cevap aranmış, bunun için yazı içeriklerinin hangi şekilde ve nerede tercih edildiklerine bakılmıştır. Üçüncü bölümde yazının okunabilirliği ve iktidarlar eliyle yönlendirilebilirliği tartışılmıştır.

In this thesis, it has been examined how the culture of writing get involved in the Islamic temple, and how it relates to the place as a symbol. In the study, the questions were asked whether calligraphy is an indispensable element for the Islamic temple, what is wanted to be said with writing, who is the addressee of the text, and what role the architecture has in writing besides what it wants to say. The temples selected from the breaking points of Islamic history were examined in this context, and the relationship of writing programs with the concepts of architecture and power was tried to be revealed. In the first chapter, the concept of Islamic temple and the process of transforming masjids into mosques are emphasized. In the second part, the answer was sought for why writing programs entered the Islamic temple, and for this reason, it was examined in which way and where the text content was preferred. In the third chapter, legibility of the text and its ability to be manipulated by the authorities are discussed.