Travma Sonrası Stres Bozukluğu ile İlişkili Kişilik Eğilimlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ile ilişkili olan kişilik özelliklerinin araştırıldığı çalışmalar hakkında bir kapsam derlemesi yapmaktır. Bunun için 2016-2024 yılları arasında yayınlanmış çalışmalar, “(TSSB) AND (kişilik)” ve “(PTSD) AND (personality)” anahtar kelimeleri ile “Science Direct”, “Medline”, “Scopus”, “Web of Science” ve “Pubmed” veri tabanlarında taranmıştır. Tarama sonucunda derlemeye toplam 57 çalışma dâhil edilmiştir. Söz konusu araştırmalardan, patolojik kişilik özellikleri ile ilişkilendirilen nevrotiklik ile TSSB ilişkisini araştıranların, tutarlı bir şekilde TSSB’nin nevrotiklik ile pozitif ilişki gösterdiği sonucuna ulaştığı görülmüştür. İncelenen araştırma sonuçları, belirli bir kişilik bozukluğu tanısını işaret etmekten çok, pek çok farklı kişilik bozukluğu ile ilişkili olabilecek tanı ötesi patolojik kişilik özelliklerinin TSSB ile ilişkili olduğunu tutarlı bir biçimde ortaya koymaktadır. Bu bağlamda patolojik kişilik özelliklerinin hepsinin TSSB gelişimi için risk faktörü oluşturduğu söylenebilir. Söz konusu tanı ötesi patolojik kişilik özelliklerinin büyük çoğunluğu psikodinamik perspektiften sınır durum (borderline) ve psikotik kişilik gelişim seviyeleri tarafından da kapsanmaktadır. Bu kapsamda, gelecekteki araştırmaların sınır durum ve psikotik gelişim seviyeleri- TSSB ilişkisini araştırmasının faydalı olacağı düşünülmüştür. Mizaç özellikleri, duygusal zekâ vb. kişilik özellikleri ile ilgili yapılan araştırma sayısı çok kısıtlıdır ve gelecekte farklı kişilik özellikleriyle TSSB ilişkisini araştıran çalışma sayısının artırılması önerilmiştir.

The primary aim of this study was to conduct a scoping review of studies investigating personality traits associated with Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD). For this purpose, studies published between 2016 and 2024 were scanned in databases such as “Science Direct,” “Medline”, “Scopus”, “Web of Science”, and “PubMed”. The keywords determined were “(PTSD) AND (personality)” and “(TSSB) AND (kişilik)”. As a result of the scanning, 57 studies were included in this review. The studies that explored the relationship between PTSD and neuroticism, which is a feature closely linked to pathological personality inclinations, consistently concluded that PTSD was positively correlated with neuroticism. The examined research results consistently revealed that a variety of trans-diagnostic pathological personality features related to different personality disorders were positively associated with PTSD, rather than pointing out a relationship between a specific personality disorder and PTSD. Regarding these results, it would be argued that all pathological personality features constitute a risk factor for the development of PTSD. The majority of these pathological personality traits are also covered by borderline and psychotic personality organizations from the Psychodynamic perspective. It was thought that it would be beneficial for future research to explore the relationship between borderline-psychotic personality organizations and PTSD. The number of studies on personality traits such as temperament, emotional intelligence, etc., is very limited, and it is recommended to increase the number of studies investigating the relationship between different personality features and PTSD in the future.