İstanbul’da Ticaret Belleğinin Yaşatıldığı İç Mekanlar Bağlamında Kadıköy Opera Pasajı Örneği

Abstract

İnsanlık varoluşunda, yeryüzünü deneyimleyerek yaşamsal ihtiyaçlarını ve barınma gereksinimine nasıl çözüm bulacağını öğrenmiştir. Yerleşik düzenin başlaması ile tarım devrimini yaşayan insanlık ürettiğinin fazlasını değiş tokuş etme yöntemi ile ticareti öğrenmiş alım satım gibi durumlar içeren bu faaliyet insanlık tarihinde önemli değişimlere yol açarak kendi mekanlarını ve sistemlerini yaratmıştır. Ticari faaliyetler yeni şehirlerin oluşmasını sağlamış ve bu şehirlerde ticari amaçlarla kullanılan sivil ve kamusal yapılar oluşmaya başlamıştır. Yerleşim alanlarında temel ihtiyaçların dışında insanların zaman geçirebilecekleri, alışveriş yapabilecekleri ve zaman zaman da eğlenebilecekleri yerlere ihtiyaç duyulmuştur. Bu süreçte yeni yapı gurupları ve iç mekanlar oluşmaya başlayarak kentlerde yer alan meydanlar, parklar, pazar yerleri, duraklama alanları, hanlar ve 19 yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’da başlayarak pasaj gibi yapılar ortaya çıkmıştır. Bu mekanlar süreç içerisinde kent imgesi yapılara dönüşebilmiş ve ait olduğu semtin ya da kentin hafıza durakları olabilmişlerdir. Günümüzde modern kentlerde metro/tren istasyonları, havalimanları, alışveriş merkezleri, kamu yapılarının ortak alanları gibi birçok ticari mekanlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada: İstanbul Anadolu Yakası’nın önemli bir merkezi Kadıköy’ün Bahariye Caddesi’nde bulunan Opera (Onur) Pasajı’nın tarihsel gelişimi, işlev değişiklikleri, hizmet ettiği sektörler, pasajın geçmişten günümüze gelişim ve değişimi yerinde incelenerek belgelendirilmesi amaçlanmıştır. Opera Pasajı’nın geçmiş dönemlerde Opera Sineması olarak da hizmet verdiği bilinmektedir. Dolayısıyla Pasajın geçmiş kullanımlarına da çalışmada yer verilmiştir. Ayrıca pasajın konumu, Bahariye Caddesi ve kent dokusu ile olan ilişkisi, mimari özellikleri, uzun yıllardır farklı dönemlerde çeşitli mağazalara ve müşteri kitlesine sahip olmasına rağmen günümüzde kadın giyim biçiminin bir türü abiye sektöründen bir çok butik mağazaya ev sahipliği yapması incelenmiştir. Opera (Onur) Pasajı, İstanbul İli Kadıköy İlçesi, Osmanağa Mahallesi, 17 Pafta, 12 Ada, 82 Parsel üzerinde bulunmaktadır. General Asım Gündüz Caddesi halk arasında Bahariye Caddesi olarak da bilinen cadde üzerinde 17 kapı numaralı binada yer almaktadır. Pasajın iki bodrum katı, bir zemin katı ve üç normal katı bulunmaktadır.

In this study, the historical development of Opera (Onur) Passage (Opera Pasajı) located on Bahariye Street in Kadıköy, one of the significant places of the Asian side of Istanbul, the functional changes over time, the sectors served, and its continious existence and changes from past to present have been documented through on-site examination. The research also covers the period when the passage was previously known as Opera Cinema (Opera Sineması). Therefore, the past purposes of use for the passage are also included in the study. Moreover, the location of the passage, its relationship with Bahariye Street and the urban fabric, its architectural features, the fact that it has been home to many boutique stores from the evening dress market, a type of women's clothing, although it has had various stores and customer base in different periods for many years, have been examined. Opera (Onur) Passage is located in Istanbul, Kadıköy District, Osmanağa Neighborhood, Section No. 17, Block No 12, Parcel No. 8. The passage is located on General Asım Gündüz Street, popularly known as Bahariye Street, in the building with door number 17. It has two basement floors and one ground floor and three floors. Throughout its existence, humanity has learned how to find solutions to its vital and shelter needs by experiencing the earth. Following the agricultural revolution with the transition to the settled system, man learned how to trade by exchanging the excess of what they produced. This activity, with cases such as buying and selling, has created its own spaces and systems by triggering significant changes in human history. Commercial activities caused the establishment of new cities, and civil and public buildings used for commercial purposes began to be built in cities. Within the settlement areas, people soon needed places to spend their free time, shop and occasionally have fun in addition to meeting their basic needs. Consequently, this process led to the emergence of new building groups and interior spaces. Structures such as city squares, parks, marketplaces, recreation areas, inns and passages (arcade) were buit, starting in Europe, particularly towards the end of the 19th century. Some of these places managed to turn into buildings that reflect the image of the city and became sites of memory for the district to which they belong. In today's contemporary cities, numerous commercial spaces such as metro/train stations, airports, shopping malls, common areas of public buildings are being built.