Tasavvuftaki Halvet Der-Encümen Anlayışının Kolektif Ahlâki Bilince Etkisi

Abstract

Bu çalışma, değer ve ahlâk kavramlarının hak ettikleri yeri bulamadığı toplumlarda oluşan yozlaşmanın önüne geçilebilir mi, insanın bireysel ahlâki duruşu bu çözümün neresindedir? Bu sorulara cevap bulma amacı ile ortaya çıkmıştır. Çalışmada Nakşibendi’ye tarikatının temel prensiplerinden olan “halvet der-encümen” (halk içinde hak ile olmak) prensibi temel alınarak, önce toplumun öznesi olan insanın şahsî tekamülü ele alınmış, bunun için gerekli süreç ve şartlardan bahsedilmiş ve akabinde insanın kitleyi, kitlenin de insanı ne kadar etkileyebileceği hakkındaki teoriler üzerinde durulmuştur. Böylece kitleleri olumlu manada değiştirebilecek olan terbiyenin, tasavvufî terbiyede saklı olduğu ve bu terbiyeye göre kendi dönüşümünü gerçekleştirebilen bireyin kitleleri değiştirebileceği ve hatta değiştirmek zorunda olduğu ifade edilmek istenmiştir. Bu araştırma yapılırken tasavvuf başta olmak üzere sosyoloji ve psikoloji literatüründen de destek alınmıştır.

The aim of this study is to investigate how we can prevent corruption in societies where the concepts of value and morality are not given the importance they deserve, and the role of individual moral stance in this issue. Based on the principle of "halvet der-encümen" of the Naqshbandi Sûfî order, we first focus on the individual who is the subject of society and discuss the necessary processes and conditions to help with their personal development. Additionally, we address the extent to which an individual can influence the masses and vice versa. As a result, we believe that Sûfî training has the potential to positively transform the masses and that those who receive this training have a responsibility to effect change. This research is based on information from various fields such as Sûfîsm, sociology, and psychology.