Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devleti’ndeki Darüşşifa Yapılarının İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada külliye yapılarının bir parçası olan, “Anadolu Selçuklu’da ve Osmanlı’da Darüşşifa” kavramı irdelenmiş; darüşşifaların mimarileri, fonksiyon şemaları, tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişimler ve günümüzdeki kullanımları değerlendirilmiştir. Bu süreçte; Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü Arşivi ve Kültür Bakanlığı Arşivi incelenmiş olup, tüm dökümanlar özenle taranmıştır. Tez kapsamında Türkiye genelindeki hala kullanılan darüşşifa yapıları gezilmiş ve inceleme altına alınmıştır. Sonrasında darüşşifa kavramı üzerinden yola çıkılarak özellikle Prof. Dr. Süheyl Ünver ve Prof. Dr. Gönül Cantay’ın çalışmalarını kapsayan tezler, makaleler ve basılı yayınlar detaylı olarak incelenmiştir. Süleymaniye Darüşşifası için de yerinde fotoğraflama, şantiye sürecinin izin verdiği ölçüde de rölöve çalışması yapılmıştır. Yapıda restorasyon çalışmaları devam ettiğinden dolayı yapıya giriş çıkışlar izinli ve kontrollü olarak kısmen yapılabilmiştir. Bu nedenle girilemeyen ve ölçülemeyen kısımlar olmuştur. Bu yapı kapsamında ilgili Koruma Kurulu toplantılarına katılım sağlanmış ve yapının önceki yıllardaki durumu da değerlendirilmiştir. Sonrasında yapıya dair öneri restorasyon projesi hazırlanmıştır. Ayrıca günümüzde hala tedavi merkezi amacıyla kullanımda olan bazı tarihi yapılar işlevsel ve mekânsal olarak incelenmiştir.

In this study, the concept of "Hospital in Anatolian Seljuks and Ottomans", which is a part of social complex structures, is examined; The architecture, function schemes, changes they have undergone in the historical process and their current use have been evaluated. In this process; The Archives of the General Directorate of Foundations, the Istanbul Regional Directorate of Foundations, the Istanbul Metropolitan Municipality, the Archives of the Istanbul Regional Directorate of Conservation of Cultural and Natural Assets, and the Archives of the Ministry of Culture have been examined and all documents have been carefully scanned. Within the scope of the thesis, hospital buildings still in use throughout Turkey were visited and examined. Afterwards, based on the concept of darüşşifa, especially Prof. Dr. Süheyl Ünver and Prof. Dr. Theses, articles and printed publications covering Gönül Cantay's works were examined in detail. For the Süleymaniye Hospital, on-site photographing and a survey work were carried out to the extent permitted by the construction site process. Since restoration work continues in the building, entrance and exit to the building can only be made partially with permission and control. For this reason, there were parts that could not be entered and measured. Within the scope of this structure, the relevant Conservation Board meetings were attended and the state of the building in previous years was also evaluated. Afterwards, a proposed restoration project for the building was prepared. In addition, some historical buildings that are still in use as treatment centers were examined functionally and spatially.