Yetişkinlerde Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) ile Depresyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sistematik Derleme

Abstract

Bu sistematik derlemenin amacı, Türkiye örnekleminde Bilinçli Farkındalık Temelli Terapilerin içeriğini sunmak ve depresyon ile arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada ele alınacak makaleler belirlenirken yapılandırılmış bir literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması Mayıs 2023 -Haziran 2023 tarihleri arasında İngilizce olarak Web of Science (WOS) ve Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanlarında araştırma makalelerini ve yayınlanmış tezleri içerecek biçimde gerçekleştirilmiştir. 18 –65 yaş arasındaki yetişkinlerin Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) düzeleri ile Depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve Bilinçli Farkındalık Temelli Terapi programlarının depresyon düzeylerine etkisi üzerine gerçekleştirilen araştırmaları belirlemek amacıyla yapılan literatür taramasında, “Mindfulness”, “Depression”, “Depression AND Mindfulness” terimleri kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Bilinçli Farkındalık Temelli Terapilerin depresyon üzerindeki etkisini inceleyen 8 çalışma ve Bilinçli Farkındalık ve Depresyon arasındaki ilişkiyi inceleyen 13 çalışma olmak üzere, toplamda 21 çalışma oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında incelenen Bilinçli Farkındalık Temelli Terapilerin deneysel model türü çalışma grubu, oturum içerikleri, programların etkililiği ve bu etkinin sürmesi açısından incelenmiştir. İncelenen terapi programlarının tamamının depresyon üzerinde etkili olduğu ve çoğu araştırmada bu etkinin sürdüğü görülmüştür. İlişkisel türde ise kişilerin Bilinçli Farkındalık düzeyleri ve Depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. İncelenen çalışmaların tamamında Bilinçli Farkındalık, depresyon ile negatif yönde anlamlı bir ilişkili bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları, literatür açısından tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The aim of this systematic review is to present the content of Mindfulness-Based Therapies in a Turkish exemplification and to examine the relationship between Mildfulnempess-Based Therapies and depression. A structured literature review was conducted to identify the articles to be included in the study. The literature review was conducted between May 2023 and June 2023 in English and Turkish in the Web of Science (WOS) and the National Thesis Centre of the Council of Higher Education (YÖKTEZ) databases, including research articles and published theses. The terms "Mindfulness", "Depression", "Depression AND Mindfulness" were used in the literature review conducted to determine the relationship between Mindfulness levels and Depression levels of adults between the ages of 18 and 65 and the studies conducted on the effect of Mindfulness-Based Therapy programmes on depression levels. The study group of the research consists of a total of 21 studies, including 8 studies examining the effect of Mindfulness-Based Therapies on depression and 13 studies examining the relationship between Mindfulness and Depression. The experimental model type of Mindfulness-Based Therapies examined within the scope of the research was examined in terms of the study group, session contents, the effectiveness of the programmes and the duration of this effect. It was observed that all of the therapy programmes examined were effective on depression and this effect lasted in most studies. In the relational type, the relationships between people's Mindfulness levels and Depression levels were examined. In all of the studies analysed, Mindfulness was found to have a significant negative relationship with depression. The results of the study were discussed in terms of literature and suggestions were made.