Bağlanma Stillerinin ve Ebeveyn Tutumlarının Ergenlerde Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi

Abstract

Benlik saygısı, kişinin kendisini değerli, yetenekli ve saygın hissetmesiyle ilgili bir kavramdır. Aynı zamanda kişinin olumlu bir tutum geliştirerek kendisiyle barışık olmasını ve psikolojik iyilik halini destekler. Bağlanma stilleri ise bireylerin erken çocukluk dönemindeki ilişkileri ve deneyimleri üzerinde şekillenen kalıplardır. Güvenli bağlanma, tutarlı ve destekleyici bir ilişki deneyimiyle karakterizedir. Kaygılı bağlanma, tutarsız ve karmaşık duygularla ilişkilidir. Kaçınan bağlanma ise duygusal olarak ihmal edici veya reddedici bir ilişki deneyimiyle ilişkilidir. Bağlanma stilleri, bireylerin yakınlık arama, güvenme ve bağımsızlık gibi ilişki davranışlarını etkiler ve uzun vadeli ilişkilerde önemli bir rol oynar. Ebeveyn tutumları ise; ebeveynlerin çocuk yetiştirme sürecinde benimsedikleri prensiplerin, tutumların, yaklaşımların ve davranışların bir bütünüdür. Bu geleneksel derlemede; bağlanma stillerinin ve ebeveyn tutumlarının ergenlerde benlik saygısı üzerindeki etkisinin incelenmesi bu çalışmasının temel amacı olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada, geleneksel derleme yöntemi uygulanmıştır. 2017-2023 yılları arasında yapılmış araştırmalar belirli anahtar kelimeler kullanılarak ve belirli dâhil etme ve hariç tutma kriterleri belirlenerek, ‘’Google Scholar’’, ‘’ScienceDirect’’, ‘’PubMed’’, ‘’Yök Tez Merkezi’’ ve ‘’Tübitak Ulakbim’’ gibi elektronik veri tabanları taranmıştır. Toplamda 37 kaynak kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara dayanarak; güvenli bağlanma stili ergenlerde olumlu benlik saygısıyla ilişkilendirilmiştir. İyi bir ebeveyn tutumu ve güvenli bağlanma stilinin ergenlerin benlik saygısını artırdığı gösterilmiştir. Araştırmalar, ergenlerin benlik saygısının akademik başarı, problem çözme becerileri, sosyal ilişkiler ve genel yaşam uyumu gibi alanlarda önemli olduğunu göstermektedir. Ebeveynlerin tutumları, bağlanma stilleri, akran ilişkileri, sosyal medya kullanımı ve bireysel özellikler ergenlerin benlik saygısını şekillendirebilir. Güvenli bağlanma stilinde büyüyen bireylerin olumlu benlik saygısına sahip olduğu, saplantılı bağlanma stilinde büyüyen bireylerin ise olumsuz benlik saygısı sergilediği görülmektedir. Demokratik ebeveyn tutumu benlik saygısını artırırken, baskıcı-otoriter ve koruyucu-istekçi tutumlar benlik saygısını düşürebilmektedir. Son olarak çalışmaya dâhil edilen araştırmaların sonuçları birbiri ile karşılaştırılarak yorumlanmış olup; psikoloji disiplini, psikoterapi uygulamaları, ergen psikolojisi ve gelecek bilimsel çalışmalar için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Self-esteem is a concept related to how a person feels valuable, competent, and respectable. It also supports an individual's positive attitude, self-acceptance, and psychological well-being. Attachment styles, on the other hand, are patterns shaped by individuals' early childhood relationships and experiences. Secure attachment is characterized by consistent and supportive relationship experiences. Anxious attachment is associated with inconsistent and complex emotions. Avoidant attachment is linked to emotionally neglectful or rejecting relationship experiences. Attachment styles influence individuals' relationship behaviors such as seeking closeness, trusting, and independence, and play a significant role in long-term relationships. Parenting attitudes encompass the principles, attitudes, approaches, and behaviors adopted by parents during the child-rearing process. In this study, the traditional compilation method was applied. Studies conducted between 2017 and 2023 were determined by using certain keywords and determining certain inclusion and exclusion criteria, such as "Google Scholar", "ScienceDirect", "PubMed", "Yök Thesis Center" and "Yök Thesis Center". Electronic databases such as Tübitak Ulakbim were searched. A total of 37 sources were used. Based on the obtained results, secure attachment style has been associated with positive self-esteem in adolescents. It has been demonstrated that good parenting attitudes and secure attachment style enhance adolescents' self-esteem. Studies indicate the significance of adolescents' self-esteem in areas such as academic achievement, problem-solving skills, social relationships, and overall life adjustment. Parenting attitudes, attachment styles, peer relationships, social media usage, and individual characteristics can shape adolescents' self-esteem. Individuals raised with a secure attachment style tend to have positive self-esteem, while those raised with a preoccupied attachment style exhibit negative self-esteem. Democratic parenting attitude increases self-esteem, whereas authoritarian and overprotective-permissive attitudes can decrease self-esteem. Finally, the results of the included studies have been compared and interpreted, and some suggestions have been provided for the discipline of psychology, psychotherapy applications, adolescent psychology, and future scientific studies.