İstanbul Tarihi Yarımada'da Seçilmiş Medrese Örneklerindeki Revakların Güncellenme Sorunu

Abstract

Bu çalışmada revak kavramının kısaca tarihsel süreci anlatılıp, Osmanlı dönemi medrese eğitim sistemi hakkında bilgi verilerek, Tarihi Yarımada’da tez çalışması kapsamında seçilen medrese yapılarındaki revaklı avluların dönüşümü incelenmektedir. Bu tez çalışmasının birinci bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi ve bu konu ile ilgili yapılan çalışmalara değinilerek tezin literatürdeki yeri anlatılmaktadır. İkinci bölümde, revak kavramının tanımı yapılarak farklı kültür ve medeniyetlerde yarı açık mekânların var olup olmadığı, nasıl isimlendirildikleri ve kullanım amaçları kısaca anlatılmaya çalışılmaktadır. Temelde iklimsel nedenlerle tasarlanan yarı açık mekanlar, milattan önceki dönemlerde arkad formunda iken, tarihsel süreçte form değiştirerek ve farklı medeniyetlere yayılarak günümüze kadar yaygınlaşan bir mimari öğe olmuştur. Bu bağlamda tarihsel süreçte revakların farklı dönemlerde nasıl değişip dönüştükleri, işlev ve biçim ilişkisi incelenmektedir. Revakları kapatılan yapılardan örnekler verilmektedir. Üçüncü bölümde medrese tanımı yapılarak tarihsel gelişimine değinilmektedir. Kapalı avlulu medreselerden açık avlulu medreselere geçiş, Osmanlı dönemi medreselerinin plan ve avlu özellikleri, medrese çeşitleri, okutulan dersler ve eğitim sistemi incelenmektedir. Bu yapılarda dönemin sosyal hayatı erişilen kaynaklar üzerinden tariflenmektedir. Dördüncü bölümde medreselerdeki güncelleme sorunları nedenleri üç başlık altında özetlenmektedir. Özellikle Osmanlının son dönemlerinde görülmeye başlanan sosyokültürel sorunlar, temelde, medrese eğitim sisteminden batı tarzı eğitim sistemine geçişteki etkileri üzerinden anlatılmaktadır. Bu süreç medreselerdeki işlevsel ve fiziksel sorunlar örneklendirilmektedir. Medreselerin dönüşümünde işlev değişikliği ve buna bağlı olarak ek alma durumlarında koruma politikalarının etkisine değinilecektir. Çalışmanın beşinci bölümünde İstanbul Tarihi Yarımada'daki revaklı avluları kapatılan ve günümüzde aldıkları farklı işlevlere göre seçilen medreseler incelenmektedir. Bu medreselerin farklı dönemlerdeki öğrenci sayıları, geçirdiği restorasyonlar ve günümüz kullanımı ve buna bağlı olarak revaklarına nasıl müdahale edildiği anlatılmaktadır.

In this study, explaining the brief history of the rewaqs and giving information on the Ottoman madrasah system, the transformation of courtyarded rewaqs in chosen madrasahs will be examined. In the first section of this thesis, scope, methods and studies related to this subject will be discussed in order to explain the position of the thesis in the literature. In the second section, the definition of the riwaq in different cultures and civilizations, whether there is a semi-open spaces, how they are named and their purposes will be explained briefly. In this context, the historical process of changes and transitions of the riwaqs in different periods will be studied to examine the relationship between function and form. Some examples of madrasahs that their riwaq area is closed will be given. In the third section, the historical development of the madrasah definition will be explained. The physical and functional properties of the Ottoman Period madrasahs and the accessed resources related to the social life of their period will be described. In the fourth section, update issues of the madrasahs will be examined under the headings of socio-cultural, functional and physical problems and will be referred to the impact of conservation policies. In the fifth section, classifying by their different functions, the closed riwaqs of the madrasahs in the historical peninsula of Istanbul will be studied.