Hattat Abdülfettah Efendi’nin Taşa Mahkûk Eserleri

Abstract

Osmanlı dönemiyle zirveye taşınan Türk Hat Sanatı’nın Şeyh Hamdullah, Hafız Osman, Mahmud Celâleddin, Yesârizâde Mustafa İzzet Efendi, Mustafa Râkım Efendi gibi önemli hattatlarının mirasıyla yetişmiş ve yaşadığı dönemin sayılı sanatkârlarından biri olan Abdülfettah Efendi de bu sanatın tekâmül ederek günümüze ulaşmasında büyük öneme sahiptir. Abdülfettah Efendi’nin yetişmesi, ifâ ettiği vazifeler, sanatkârlığı ve eserleri, gerek Osmanlı tarihinin gerekse sanat tarihimizin bir dönemine ışık tutacak mahiyettedir. Sanat hayatının ilk dönemlerinde celî sülüs yazıda Mahmud Celâleddin ekolünden esinlenen Abdülfettah Efendi ilerleyen dönemlerde Mustafa Râkım ekolünü benimsemiştir. Ta’lik yazıda da hocası Yesârizâde’nin ekolünü sürdüren bir yol izlediği görülmektedir. Abdülfettah Efendi’yi hayatı ve taşa mahkûk eserleri üzerinden inceleyerek, öncesinde yapılmamış bir çalışmayla bu verileri değerlendirmeye çalıştık. Bu araştırma sırasında eserlerine birebir ulaşılmaya çalışıldı ve hayatı üzerinde arşiv belgeleri ve çeşitli kaynaklardan ulaşılan bilgiler yol gösterici oldu. Sonuç olarak Türk Hat Sanatı’nın mezkûr dönemine ışık tutacak bir çalışma meydana getirip, bu sanatın tekâmülünde Hattat Abdülfettah Efendi’den de istifâdenin tam olmasını sağlamak niyetindeyiz.

Abdülfettah Efendi, who was one of the specially important artists of the era he lived in and who grew up by the inheritance of important calligraphers of Turkish Calligraphy Art, which reached the top by Ottoman period, like Sheikh Hamdullah, Hâfız Osman, Mahmud Celâleddin, Yesârizâde Mustafa İzzet Efendi, Mustafa Râkım Efendi, has a great importance in evolving and achieving this art to our age. Upbringing of Abdülfettah Efendi, the duties he performed, his artistry and works, have the quality to lighten an era of both Ottoman history and history of art. Abdülfettah Efendi was inspired from Mahmud Celâleddin style in the first periods of his art life in jali thuluth, adopted Mustafa Râkım style in the following periods. He seemed to follow a way maintaining the style of his master Yesâerizâde in taleeq writing. We tried to evaluate the data with a work that had never been done before by analyzing Abdülfettah Efendi from is life and his works. During this research, his works were tried to be reached one by one and the informations that were reached from the archive documents and various sources about his life became a lodestar. As a result, we intend to generate a work to lighten this mentioned period of Turkish Calligraphy Art, to provide fully benefit from Calligrapher Abdülfettah Efendi in evolving this art.