15-16. Yüzyıl Timurlu, Türkmen ve Osmanlı Miraç Tasvirleri

Abstract

Bu tezin konusu, “15-16. Yüzyıl Timurlu, Türkmen ve Osmanlı Miraç Tasvirleri ” dir. Araştırmamıza Miraç Hadisesini anlatmaya çalışarak başlamaktayız. Ardından bu konunun İslâmi İlimlerdeki yeri ve İslâm Sanatındaki yansımalarını incelemeye çalıştık. Miraç Hadisesi, başlı başına İslâmi İlimlerin içsel manasını kavramak, buna paralel olarak hayatımızı yaşayabilmek ve İslam Sanatlarının beslendiği bu manevi kaynağa ulaşmak açısından büyük önem taşımaktadır. Hz. Peygamber’in Miracını konu alan tasvirlerin -yazmaların şimdiye kadar bir çalışmaya konu olmaması, bir araya toplanmamış olması, bu tez konusunu seçmemizdeki başlıca nedenlerden biridir. 14. Yüzyılın başından bu yana farklı dönemlerde farklı üsluplarda yapılmış birçok Miraç minyatürü, çeşitli yazmaların, resimli kitapların, mesnevilerin ve daha farklı kaynağın içinde yer almıştır. Tezimizde söz konusu yüzyılları ve bu yüz yılarda çeşitlenen Miraç minyatürlerinden seçmeler yaparak onlarla birlikte yer alan metinler okunmuş, üslupları ve teknik analizleri yapılmış ve bu doğrultuda ikonolojik sonuçlar çıkarılmaya çalışılmıştır. Timurlu Türkmen ve ardından Osmanlı’ya uzanan bu yüzyıllar içerisinde Miraç tasvirlerinde hemen hemen aynı sahne işlenmiş ve bu eserler birbirlerine yakın üsluplarla resmedilmiştir. Hz. Peygamber’i Burak atının üzerinde ve yanında melekler eşliğinde göğe doğru yükselirken tasvirleyen minyatürler yoğunluktadır. Bunun dışında Paris Biblioteque Nationale, Miracname eserinde (suppTurc. 190) Timurlu üslubunun net bir şekilde algılayabileceğimiz ve renklerin sonsuzca kullanıldığı Miracı tüm sahneleriyle birlikte anlatan tek eserdir. Miraç tasvirlerini teknik açıdan dikkatle incelediğimizde her dönemde önemli benzerlikler olduğu gibi, oluştuğu bölgenin renk özellikleri ve sanatçılarının kompozisyon kurgularıyla büyük değişiklikler göstermektedirler. Her dönemin kendine özgü tasvir etme biçimi görülmektedir. Osmanlı Klasik dönemde ise farklı anlatım biçimleri ve güçlü kompozisyonlar oluşturulmuştur. Çalışmamızda seçtiğimiz 33 tasvir-resim bulunmaktadır. Bu resimler çeşitli teknik açılardan incelenmiş olup, beslendikleri tasvir-dışı kaynaklarla ilişkileri de titizlikle gösterilmeye çalışılmıştır.

The Subject of this thesis is “The 15th-16th Century Timurid, Turkoman and Ottoman Mi’raj (The Ascension of Prophet Muhammad) Depictions”. We start our research by trying to understand the Mi'raj happenning. And After this we review this subject in Islamic studies and its reflections in Islamic Art. The Mi’raj is very important for us to understand the inner meaning of Islamic Science and Knowledge, to live a paralel life to this and to achieve this spiritual source that Islamic Art is feeding from. One of the most important reason to pick “Mi’raj” as the subject of this thesis, is the lack of any work that is based on the descriptions and manuscripts of Prophet Muhammad’s Mi’raj. Mi’raj Miniatures made in the start of the 14th Century with different styles can be found in many manuscripts, picture books, Masnavi’s and many other sources. In this thesis, we pick these Mi’raj miniatures which were made in the aforementioned Centuries and decrypted the text written with them, analyzed the style and technique and tried to produce an iconological conclusion according to these data. During the Centuries from the Timurid Turkoman’s to the Ottoman’s, The Mi’raj portrayals are pictured with a similar style and have used a very common setting. The most common miniatures have Prophet Muhammad mounted on Burak (the horse) ascending to the sky, accompanied by angels. Apart from this, The Miracname in Paris Bibloteque Nationale (suppTurc. 190) is the only work of art that contains all of the Mi’raj scenes with infinite colours and which we can precisely comprehend the Timurid style. When we examine the Mi’raj depictions from a technical perspective, we see while they have major similarities in all eras; they greatly differ with each other based on the artists compositional assembly and the colour characteristics of the area it took place. We can see that each period has its own depicting style. In the Ottoman Classical period, the narration varied and the compositions were strong. In this study there are 33 depiction-paintings. These works are examined from different technical angles and all exterior sources were carefully picked.