Nişabur Ekolüne Mensup Hanım Sufilerde Görülen Fütüvvet ve Melamet Anlayışı

Abstract

Hicrî III. ve IV. Yüzyıllarda tasavvuf hareketi içinde öne çıkan sûfî ekollerden biri de Nişâbur Ekolüdür. Nişâbur Ekolüne mensup sûfiler “melâmet ve fütüvvet” anlayışlarıyla dikkat çekmişlerdir. Bu ekole mensup hanım sûfîlerin tasavvuf düşüncelerinde de benzer eğilimi görmekteyiz. Çoğunlukla zamanın önde gelen sûfîlerinin yakınında yetişmiş olan bu hanımlarda fütüvvet; îsâr, tevekkül, eziyet vermemek, iyiliği yaymak, halka hizmet, fakirlere yardım şeklinde tezâhür etmiştir. Söz konusu hanım sûfiler tarafından melâmet de; riya endişesi, ihlâs, özel kıyafet ve törenlere karşı olma, nefsi ithâm ve aşağılama şeklinde yorumlanmıştır.

One of the sûfî-schools that played a key role in the mystical movemnet in the 3rd and 4th centuries A.H. is, of course, Nishapur School. The sûfîs who were the members of Nishapur School drew attention with their understanding of ‘Malama and Futuwwa’. It is apparent that female sûfîs who belonged to the same school cherished similar tendencies towards mystical thoughts. Futuwwa appeared in these female sûfîs who were trained by the sûfî-leaders who were distinguished at the time in such a way as altruism, absolute reliance on God, not causing any pain to living things or humans, making good deeds widespread, serving the public and helping the poor. Malama was viewed and characterized by these female sûfîs as blaming and disgracing one’s own lower-self (nafs), refusing any kind of pirvate rituals and special clothes, sincerity and anxiety of hypocrisy.