Engelli bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan bakım elemanlarının bağlanma yönelimleri, stresle başa çıkma tarzları, sosyal destek algıları, psikolojik belirtiler ve bazı demografik özelliklerin tükenmişlik ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Ankara İlinde bulunan engelli bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde bakım elemanı olarak çalışan personelin bağlanma yönelimleri, sosyal destek algıları, stresle başa çıkma tarzları ve psikolojik belirtileri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemektir. Çalışmaya, Ankara’da bulunan engelli bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan 104’ü kadın, 119’u erkek toplam 226 bakım elemanı katılmıştır. Çalışmada Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri ve Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Bulgular, cinsiyet ile depresyon ve somatizasyon arasında; çocuk sahibi olma ile kaygılı bağlanma, özel birinden algılanan sosyal destek, stresle başa çıkma tarzlarından pasif tarz, duyarsızlaşma arasında; çalışmaya devam etme niyeti ile kaygılı bağlanma, duygusal tükenme, depresyon, olumsuz benlik algısı arasında; bakımından sorumlu olunan engelli sayısı ile stresle başa çıkmada kendine güvenli yaklaşım arasında ilişki olduğunu göstermiştir. Kaygılı bağlanma, stresle başa çıkma tarzlarından aktif tarz ve pasif tarz; psikolojik belirtilerden hostilitenin duygusal tükenmeyi; stresle başa çıkmada pasif tarz; aileden algılanan sosyal desteğin ve hostlilitenin duyarsızlaşmayı yordadığı görülmüştür. Ayrıca, kaçınmacı bağlanma ve stresle başa çıkmada aktif tarzın kişisel başarı algısını yordadığı görülmüştür. Bulgular ve işaret ettiği sonuçlar geçmiş çalışmalar ışığında tartışılmıştır.

The aim of this study is to examine the relationship between attachment orientation, social support perceptions, stress coping styles and psychological indications, and levels of occupational burnout in staff working as caregivers in disabled care and rehabilitation centers in Ankara. A total of 226 caregiver personnel, 104 female and 119 male, working in disabled care and rehabilitation centers participated in the study. Experiences in Close Relationship Scale Revised, Multidimensional Perceived Social Support Scale, Stress-coping Styles Scale, Brief Symptom Inventory, and Maslach Burnout Inventory were used in the study. The results show that there are relationships between gender and depression, somatization; having child and anxious attachment, perceived social support from special one, passive style of coping with stress, depersonalization; intention of continuing to work and anxious attachment, emotional exhaustion, depression, negative self-perception. It is shown that anxious attachment, active and passive style in coping with stress, hostility -a psychological symptompredict emotional exhaustion and passive style in coping with stress, perceived social support from family and hostility predict depersonalization. It is also shown that avoidant attachment and active style in coping with stress predict perception of personal accomplishment. Results and outcomes are discussed in the light of past studies.