Rehber Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenlere ve Faktörlere Göre İncelenmesi

Abstract

Tükenmişlik; bir enerji, idealizm, perspektif ve amaç kaybıdır ve sürekli stres, umutsuzluk ve çaresizlik duygularına neden olan fiziksel, duygusal ve zihinsel bir tükenme durumudur. Tükenmişlik kavramı insanlara yüz yüze hizmet veren ve insan merkezli meslek dallarında daha fazla görülmektedir. Bu mesleklerden birisi de rehber öğretmenlik/psikolojik danışmanlıktır. Rehber öğretmenler eğitim kurumlarında yöneticiler, öğretmenler, öğrenciler ve ailelerle en çok iletişim halinde olan bireylerdir. Yoğun insan ilişkileri içinde olan rehber öğretmenlerin tükenmişlik yaşama ihtimallerin diğer bireylere kıyasla daha fazla olduğu düşüncesine dayandırılan bu çalışmada devlet okullarında görev yapan rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve buna etki eden faktörler farklı değişkenlere göre incelenecektir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ili Avrupa yakasında farklı okul kademelerinde çalışan 75 rehber öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uygulanması ile elde edilen sonuçlar ile yöneltilen iki adet açık uçlu soruların yanıtlarından elde edilmiştir. Verilerin nicel analizinde SPSS istatistik paket programı, açık uçlu anket soruları için de içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Rehber öğretmenlerin ölçeğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutlarında düşük, kişisel başarı alt boyutunda ise yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Ayrıca rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeyini okulun fiziki durumu, rehber öğretmenlerin kişisel algısı ve mesleki problemler olmak üzere üç alt boyutun etkilediği görülmektedir.

Burnout; a loss of energy, idealism, perspective and purpose, and a state of physical, emotional and mental exhaustion that causes feelings of constant stress, hopelessness, and helplessness. The concept of burnout is more common in people-centred professions that serve people face-to-face. One of these occupations is school counsellor / psychological counselling. School counsellors are the people most in contact with the administrators, teachers, students and families in the educational institutions. In this study, which is based on the assumption that guide teachers in intensive human relationships are more likely to experience burnout than other individuals, burnout levels and affecting factors of school counsellors working in public schools will be examined according to different variables. The sample of the research consists of 75 school counsellors working in different school levels in the province of Istanbul. The data of the study were obtained from the application of the Maslach Burnout Inventory and the responses from two open-ended questions. SPSS statistical package program was used for the quantitative analysis of the data and content analysis technique was used for the open-ended survey questions. It was found that the school counsellors had low scores in the emotional exhaustion and depersonalization subscales and high scores in the personal accomplishment subscale. In addition, it is observed that the burnout level of the school counsellors affected the physical condition of the school, personal perception of the school counsellors and professional problems.