İslam Kitap Kültüründe “Şerhi Meşrûha Bağlamak”: Kitap İsimlerinde Secî

Abstract

İslam telif geleneği birçok açıdan kendi içerisinde sürekliliğe sahiptir. Bu sürekliliklerden birisi de eser isimlendirilmelerinde gösterilen hassasiyet/kasıtlılıktır. Birçok müellifin eserleri için uygun gördükleri isimleri gelişigüzel tercih etmediği bilakis lafız ve anlam olmak üzere iki şeye dikkat ettiği görülür. Bu iki şeyden lafza dair olanı secî iken anlama taalluk eden taraf telmîhtir. Kitap isimlerinde secî ise tek isimlerde secî ve silsile isimlerde secî olmak üzere iki kısma ayrılır. Öte yandan bazı eserlerin mukaddimelerinde o eserin o şekilde isimlendirme gerekçesinin (tesmiyesinin) zikredildiği görülür. İşte bu yerlere -sebeb-i teliften ilhamla- sebeb-i tesmiye denilmelidir.

Islamic tradition written literature has continuity in itself in many aspects. One of these continuities is to show sensitivity/deliberation while naming the books. It is seen that many authors do not choose the names of their books randomly; on the contrary, they pay attention to two issues: wording and meaning. While secî corresponds to wording, telmîh corresponds to meaning. In the names of the books, secî is divided into two categories: Secî in single names and secî in successive names. On the other hand; it is seen that the reason of naming that book in that way (tesmiye) is alluded in the preambles of some books. Thus, these parts are called as “sebeb-i tesmiye” as inspired from “sebeb-i telif”.