Kırsal Mimaride Koruma Sorunları - Mardin Alımlı Köyü Örneği

Abstract

Kırsal alanlar doğa ve insanın karşılıklı etkileşimi sonucu üretilen yere ve topluma özgü karakterleri ve değerleri barındıran alanlardır. Doğa ve insan arasındaki karşılıklı etkileşimin sürekli olduğu bu alanlarda insanlar “sosyal katkı” sağlarken doğa da fiziksel aracı” olarak rol oynar ve “yere özgü” yapılı çevre üretilir. Bu oluşumun başlaması ve devamlılığı, çevre ve toplum beraberliği sayesinde alana özgü somut ve somut olmayan değerlerin devamlılığı sağlanır. Mardin, tarihi kent dokusunun yanı sıra, içinde bulundurduğu kırsal alanları ile büyük ölçüde mimari mirasa sahip bir şehirdir. Türk, Kürt, Arap, Ermeni, Yezidi Yahudi vb. faklı etnik kökenleri bünyesinde barındıran bu şehir, içerisinde çeşitli yapıların inşa edilmesine ortam hazırlamıştır. Ancak, hızla değişen dünyada kırsal alanlar, geri dönüşü sağlanamayacak değişikliklere neden olan tehditlerle karşı karşıya kalmaktadır. Bunlar insan, yer ve yapılı çevre arasındaki bağı yok etmeye yönelik tehditlerdir. Bu nedenle, bu tez kapsamında kırsal alanlara yönelik ilke ve stratejiler geliştirilerek yer ve toplum odaklı koruma ve güçlendirme yaklaşım önerileri getirmeye odaklanılmıştır. Burada, temel amaç devam eden yaşamın devamlılığını sağlamaktır. Bu da toplumların tüm sürece aktif katılımları ile sağlanabilecektir, çünkü toplumu oluşturan her bir birey günlük yaşamlarının bir parçası olarak bu alanların gerçek sahibi ve gerçek kullanıcılarıdır. Bu bağlamda, tez kapsamında teorik ve kavramsal araştırmalara ek olarak yerinde çalışmalar yapılarak derinlemesine ve bütüncül değerlendirmeleri içeren çok katmanlı bir çalışma yürütülmüştür. Sonuç olarak tarihi kırsal peyzajlar genelinde ve Alımlı (Bilali) Köyü özelinde bir takım ilkeler, stratejiler ve öneriler geliştirilmiştir. Bu çalışma süreci ve geliştirilen öneriler ileriki çalışmalara referans oluşturacak niteliktedir. Ancak, her bir tarihi kırsal peyzaj alanı kendi dinamikleri doğrultusunda yere özgü karakter ve değerlerler ürettiğinden, çalışma süreci ve öneriler her örnek özelinde revize edilmelidir.

Rural landscapes embody special characteristics and values intrinsic to the place and the community as a result of the reciprocal interaction between man and nature where man acts as the ‘social contributor’ and nature acts as the ‘physical mediator’, and thus the built environment which is ‘unique to the place” is produced. The beginning and continuity of this formation is provided with the sustainability of tangible and intangible values that are unique to the place. In addition to its special quality as a historical city, Mardin has a vast architectural heritage with its rural landscapes. This city with various ethnic origins such as Turkish, Kurdish, Arab, Armenian, Ezidi, Jewish has accommodated different structures. However, in the rapidly changing world, rural landscapes encounter threats that cause irrevocable changes. These are the threats which are inclined to destroy the bond between the nature, people and the built environment. Therefore, this thesis focuses on proposing place and community-oriented approaches of conservation and reinforcement by developing principles and strategies for rural landscapes. Here, the main goal is to ensure the continuity of the ongoing life. This can be achieved by the active involvement of the communities to the whole process since every single person of the society is the real owner and user of these lands as a part of his/her daily life. In this regard, here, in addition to theoretical and conceptual analyses, with the help of onsite investigations, a multi-layered research consisting of thorough and holistic evaluations is conducted. Consequently, we have developed some principles, strategies, suggestions regarding rural landscapes in general, and Alımlı (Bilali) village in particular. We hope that this study will be a contribution to future studies. However, as every historical rural landscape produces an exclusive character and unique values with its own dynamics, the work process and the proposals need to be revised for every single case. Alımlı (Bilali) village of the Artuklu district of Mardin consists of structures built by traditional techniques with local stones. However, it is now a rural landscape which is about to lose its traditional character.