Modern Arap Şiirinde Sembolik Bir Figür Olarak İsâ Mesîh

Abstract

Edebiyatın önemli akımlarından birisi de sembolizmdir. Bir edebiyat türü olarak şiirde sembolizm, şairinin “bir takım simgeler çerçevesinde meramını kapalı bir dille anlatımı” olarak tanımlanmaktadır. Klasik Arap edebiyatında çokça örneklerine rastladığımız bu akım, Arapların Avrupa edebiyatıyla tanışması sonucu tekrar belirgin hale gelmiştir. İlk olarak Charles Baudelarie ile Avrupa edebiyatında sahneye çıkmış olan sembolizmin Arap edebiyatına yansıması ise Temmuzî akımla zirveye ulaşmıştır. Arap toplumundaki gerek gergin siyasi ortam, gerekse şiirlerdeki kapalılık olgusundan kaynaklı anlam derinliğine ulaşma fikri, birçok şairin bu edebi akıma katılmasına sebebiyet vermiştir. Sembolizmin en önemli unsuru figürdür. Bu bağlamda modern dönem sembol figürlerden birisi de hiç şüphesiz İsa Mesih’tir. Mesih sembolü, nesirde Cebrâ İbrahîm Cebrâ ve Cibrân Halîl Cibrân, şiirde ise Bedr Şâkir es-Seyyâb, Halîl Hâvî, Mahmûd Dervîş, İzzeddîn el-Munâsara, Emel Dunkul ve Abdulvehhâb el-Beyâtî gibi modern şiir öncüleri tarafından sıkça dile getirilir olmuştur. Hem Müslüman hem de Hristiyan şairler ifade etmek istedikleri anlamı Mesih çerçevesinde merhamet, umut, direniş, lider, ızdırap, özdeşleştirme ve gurbet gibi bazı sembollerle anlatmaya çalışmışlardır.

One of the important movements in literature is symbolism. As a literary movement, it is defined as an allusive expression of the mind and spirit of the poet within the framework of a number of symbols. This movement, which we find many examples in the classical Arabic literature, has reappeared as a result of the introduction of Arabs to the European literature. The reflection of symbolism, which first appeared in the European literature with Charles Baudelarie, reached its peak with the Tammuzi movement in the Arab literature. The idea of reaching the depth of meaning arising both from the tense political environment in the Arab society and the phenomenon of allusiveness in poetry has led many poets to participate in this literary movement. The most important element of symbolism is the figure. Undoubtedy, one of the symbolic figures of the modern period in this context is Jesus Christ. The symbol of Christ has been constantly mentioned by Jebra Ibrahim Jebra and Jibran Khalil Jibran in prose, and by the pioneers of the modern poetry such as Badr Shakir al-Sayyab, Khalil Hawi, Mahmoud Darvish, Izz ad-Din al-Musanara, Amal Dunqul and Abdul Wahhab al-Bayati in poetry. Both Muslim and Christian poets have tried to explain the meaning they want to express with some symbols such as mercy, hope, resistance, leader, affliction, identification and expatriate within the framework of Christ.