Yeme Tutumları, Duygusal Yeme, Farkındalıkla Yeme ve Ortoreksiyanın Metakognisyonlar Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı bireylerin yeme tutumları, duygusal yeme, yeme farkındalığı ve ortoreksiya eğilimlerinin düşüncelere yönelik olumlu inanç, düşüncelerin kontrol edilemezliği, bilişsel güven, bilişsel farkındalık ve düşünceleri kontrol ihtiyacı metakognisyon faktörleri açısından cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, yaş gibi sosyodemografik değişken gruplarında incelenmesidir. Araştırma 542 katılımcıyla, Yeme Tutumları Testi (YTT-40), Üstbiliş Ölçeği, Hollanda Yeme Davranışı Anketi (DEBQ), Yeme Farkındalığı Ölçeği ve Ortoreksiya Ölçeği kullanılarak yapılmıştır. Bireylerin yeme tutumlarının, duygusal yemelerinin, farkındalıkla yemelerinin ve ortoreksiya eğilimlerinin metakognisyonlar ve alt boyutları açısından yordanması için yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda, metakognisyonların yeme tutumları, duygusal yeme, kısıtlayıcı yeme, dışsal yeme, farkındalıkla yeme ve ortoreksiyayı yordadığı görülmüştür. Düşüncelere yönelik olumlu inanç ve düşüncelerin kontrol edilemezliği inancının yeme tutumlarını; olumlu inanç, bilişsel güven ve düşünceleri kontrolün duygusal yemeyi; düşüncelerin kontrol edilemezliği, bilişsel farkındalık ve düşünceleri kontrol ihtiyacının yeme farkındalığını; düşünceleri kontrol ihtiyacı ve düşüncelere yönelik olumlu inancın ortoreksiyayı yordadığı görülmüştür. Yordama oranları tüm ölçeklerde “geçmişte yeme ile ilişkili psikolojik destek alanlar” grubunda geçmişte yeme ile ilgili herhangi bir psikolojik destek almayanlara göre yüksek bulunmuştur.

The aim of this study was to examine the metacognitions such as positive belief about thoughts, negative belief about the controllability of thoughts, cognitive confidence, cognitive self consciousness and need for controlling thoughts effecting eating attitudes, emotional eating, awareness of eating and orthorexia of participants in terms of sociodemographic variables such as gender, age, marital and educational status. The participants consisted of 542 people. The instruments used was The Eating Attitudes Test (EAT), the Metacognition Questionnaire (MCQ-30), the Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ), the Mindful Eating Questionnaire (MEQ) and the Orto-11 Scale. Multiple linear regression analysis conducted to determine whether metacognitions and the subdimentions predicted eating attidues, emotional eating, mindful eating and orthorexia. The results showed that metacognitons predicted eating attitudes, emotional eating, restrained eating, external eating, mindful eating and orthorexia. It was found that positive beliefs about thoughts and negative beliefs about the controllability of thoughts effected eating attitudes; positive belief, cognitive confidence, control of thoughts and need for controlling thoughts effected emotional eating; negative beliefs about the controllability of thoughts, cognitive self consciousness and need for controlling thoughts effected mindful eating; need for controlling thoughts and positive belief about thoughts effected orthorexia. According to the results of analysis, prediction rates of metacognition subscales were higher in the groups where people received psychological support related to eating in the past.