Türk Edebiyatında Mesnevilerde Mesnevi Dışı Nazım Şekilleri (1400-1450)

Abstract

Bu çalıĢmamızda, 1400-1450 yılları arasında Türk edebiyatında kaleme alınan Türkçe mesnevileri, muhtevalarındaki mesnevi dıĢı nazım Ģekilleri açısından inceledik. ÇalıĢtığımız dönemde yazılan 61 mesnevinin 23‟ünde mesnevi nazım Ģekli dıĢında farklı Ģiirler bulunduğunu tespit ettik. ġiirleri, beyitlerden meydana gelen kaside, gazel ve nazım, kıt‟a; bentlerden meydana gelen rubâ‟î, tuyuğ, terkîb-bend, tercî-bend Ģeklinde sıraladık. Nazım Ģekillerini kendi içinde konularına göre ayrıca tasnif edip kronolojik olarak önce yazılan eserden baĢlayarak çalıĢmamızı Ģekillendirdik. ġiirlerin mesnevilerdeki iĢlevlerinin anlaĢılabilmesi için mesnevileri tanıtıp konularının özetlerini verdik. Ayrıca, Ģiirlerin eserde kimin dilinden söylendiğini belirtip kısaca anlamlarına değindik. ÇalıĢmamızın son bölümünde elde ettiğimiz verileri tablolar eĢliğinde ortaya koyup benzer konularda yazılan mesnevi gruplarındaki Ģiirlerin sayısal verilerini karĢılaĢtırdık. Bizim çalıĢmamızla aynı amaçla hazırlanan ve XV. yüzyıla kadar yazılan mesnevileri inceleyen tezle bizim tezimizin verilerini karĢılaĢtırıp değerlendirdik. ÇalıĢmamızın sonuç bölümünde araĢtırma amacımıza uygun sonuçları ortaya kayduk.

We examined in this study, Turkish mathnawis written in Turkish literature between 1400 and 1450 in terms of different forms of poetry in their content. In 23 of the 61 books written during our study, we found that there were different poems other than mathnawi. We have listed the poems as kaside, ghazal and nazim, kit'a which consist of couplets; ruba'i, tuyug, terkib-bend, terci-bend consisting of bent. We also sorted the types of poems according to their subjects in themselves and shaped our work, starting with the mathnawi written chronologically first. In order to understand the functions of poems in mathnawis, we introduced mathnawis and gave summaries of their subjects. In addition, we mentioned who the poems were sung by in the book and wrote the meaning of the poems briefly. In the last part of our study, we presented the data we obtained accompanied by tables and compared the numerical data of poems in mathnawis written on similar topics. Prepared for the same purpose as our study and 15. we compared and evaluated the data of our thesis with the thesis that examined the mathnawis written up to the century. In the results section of our study, we have revealed results that are appropriate to our research goal.